Vendi që po i tregon botës se si të kursejë ujin!
Temperaturat përvëluese dhe raportet për mungesën e ujit janë fenomenet më të përfolura të verës dhe muajve që do të pasojnë, pasi thatësira e shkaktuar nga ndryshimet klimatike po krijon probleme afatgjata për fermerët dhe komunitetet në mbarë botën. Pa furnizim adekuat me ujë, fermerët janë të detyruar të mbjellin më pak në mënyrë që të ruajnë ujin që u nevojitet për të kaluar edhe një vit tjetër thatësire të zgjatur. Pasojat do të jenë çmimet më të larta të ushqimeve por edhe paqëndrueshmëria sociale kudo në botë.
Sado e frikshme dhe sado sfidë e pakapërcyeshme që mund të duket mungesa kronike dhe në rritje e ujit, ka zgjidhje të mundshme që mund të na shpëtojnë nga kriza.
Një vend i vogël në një nga rajonet më të thata në botë është ndër ata që kanë zhvilluar politika dhe teknika për të siguruar ujë si në qytete ashtu edhe në ferma. Ai vend është Izraeli. Me thatësirën që po bëhet një normale e re, politikëbërësit do të bënin mirë të hidhnin një vështrim në atë që ka bërë Izraeli dhe të fillonin procesin e krijimit të shoqërive të tyre rezistente ndaj ujit që janë më pak të varura nga reshjet që mund të mos kthehen kurrë.
Megjithëse Izraeli e merr pothuajse të gjithë ujin e tij nga çezmat nga impiantet e shkripëzimit përgjatë bregut të Detit Mesdhe dhe një pjesë të madhe të ujit të tij për bujqësi duke pastruar dhe ripërdorur ujërat e zeza të vendit, vendi refuzon të mbështetet në ndonjë strategji apo teknologji të vetme në duke adresuar nevojat e tij për ujë.
Kjo qasje çon në elasticitet nga kjo tepricë e qëllimshme, por gjithashtu hap derën për inovacionin dhe marrjen e rrezikut që shpesh ka rezultuar në përparime që ndryshojnë botën.
Jo çdo gjë që bën Izraeli është e rëndësishme kudo pasi për shkak të madhësisë së tij, afërsisht sipërfaqes tokësore të Nju Xhersit, ai mund t'i bëjë gjërat më lehtë se sa vendet e varfra me ujë të dimensioneve të mëdha. Po kështu, të kesh një vijë të gjatë bregdetare dhe shumica e popullsisë së saj brenda mundësive relativisht të lehta të objekteve të shkripëzimit të vendit, ofrojnë mundësi që nuk janë të disponueshme kudo.
Por disa nga ato që bën Izraeli, të paktën në teori mund t'i bëjë të gjithë. Së pari, Izraeli vendos çmimin real për ujin. Duke përdorur forcat e tregut, konsumatorët, fermerët dhe industria janë gjithmonë në kërkim të mënyrave për të kursyer ujin ose për të përdorur teknologjinë që çon në më efikasin përdorimi i mundshëm i ujit.
Në pjesën më të madhe të botës, uji subvencionohet thellësisht, gjë që çon në humbje të mëdha të ujit për shkak të përdorimit të tepërt. Si një shembull, për shkak se me çmimin e plotë të tregut është më e lirë të rregullosh tubacionet që rrjedhin sesa të harxhosh ujin, Izraeli ka një faktor rrjedhjeje jashtëzakonisht të ulët prej rreth 7-8%.
Suksesi i Izraelit në ujë është gjithashtu i lidhur me vendimin për të vënë administrimin e ujit të vendit në duart e teknokratëve apolitikë. Detyra e tyre është të sigurojnë ujë të cilësisë më të lartë për numrin më të madh të njerëzve. Çmimi është një faktor, por jo i vetmi.
Megjithatë, në mbarë botën, 85 për qind e fushave të ujitura përdorin ujitje me përmbytje, një praktikë që shkon prapa në kohën e Egjiptit të lashtë dhe përmbytjes së pellgut të lumit Nil.
Teknologjia izraelite kursen gjysmën e ujit të nevojshëm më parë për fushat e ujitura nga përmbytjet, ndërkohë që përmirëson rendimentet dhe redukton nevojën për pleh ndotës të ujit. Kjo qasje më e re është e ngjashme me formën më të njohur të ujitjes me pika të shpikur në Izrael më shumë se 60 vjet më parë. Por ky sistem përdor gravitetin si burim energjie, duke eliminuar përdorimin dhe shpenzimet e vazhdueshme të energjisë së jashtme.
Thuhet se luftërat e shekullit të 21-të do të bëhen për ujë. Mund të jetë kështu, por është më e lirë dhe më e zgjuar për çdo rajon dhe vend me shqetësime uji të transformojë mënyrën se si e përdor ujin e tij. Kjo duhet të fillojë me ndryshimin e mënyrës se si mendojmë për ujin tonë. Dhe në këtë, çdo vend i pasur apo i varfër, i madh apo i vogël, pa dalje në det apo me një bregdet të gjatë mund të mësojë nga ajo që ka bërë Izraeli.
Edel Strazimiri / SCAN
Sondazh
Para të padeklaruara në kufi/ Sekuestrohen 21 mijë paund në Rinas
Për të dytën herë brenda pak orësh, strukturat e Policisë Kufitare kanë bllokuar sasi parash të padeklaruara në kufi. Shërbimet e Policisë Kufitare në Rinas......
Kënaqësia e punës nga shtëpia - Trendi pritet të zgjasë dhe të përhapet dhe më shumë në të ardhmen
Pas përfundimit të stinës së verës, shumë punëdhënës po përpiqen të rikthejnë në zyra stafet e tyre, për të rikrijuar situatën e para pandemisë. Që nga fillimi......
Liria ekonomike, Shqipëria e 26-ta në botë - Ngjitemi në renditje, por përkeqësohemi në pikëzim
Shqipëria renditet në vend të 26-të mes 165 vendeve në total në “Indeksin e Lirisë Ekonomike” për vitin 2022, tregojnë të dhënat e publikuara nga “Fraser......
Më shumë ndihmë për pandeminë se për krizën energjetike - Si përballuan situatën e pandemisë sipërmarrjet në Itali
Dy vite pandemi si dhe dy vite të tmerrshme për ekonominë. Mbylljet e gjata të bareve, restoranteve, hoteleve, pishinave dhe palestrave. Megjithatë, shteti......
Eksportuesit, të fituarit e krizës - Çmimet e eksporteve këtë vit janë rritur dy herë më shumë se të importeve
Ndërkohë që rritja e çmimeve ka pasur padiskutim efekt të dukshëm në shifrat e tregtisë së jashtme, duke e nxitur të raportojë prej muajsh me radhë një rritje......
Ngadalësohet ekonomia në Gjermani - Situata pritet të përkeqësohet në dimër prej mungesës së gazit
Ekonomia gjermane po tkurret dhe ndoshta do të përkeqësohet në muajt e dimrit për shkak të reduktimit dhe racionimit të konsumit të gazit. Lajmi u konfirmua......
Europa përgatitet për krizën energjetike - Vendet marrin masat për të përballuar dimrin
Qeveritë europiane kanë prezantuar masa të reja për të përballuar mungesa të mundshme energjetike këtë dimër dhe po shpejtojnë të përmirësojnë rrjetet......
Tregtia e jashtme nën presionin e çmimeve - Rritje dy shifrore në vlerë gjatë gushtit, por bie në volum
Shifrat e gushtit vijonë të konfirmojnë “fryrjen” e tregtisë së jashtme si pasojë e rritjes së çmimeve. Kështu, eksportet gjatë gushtit prekën vlerën e 35......
