Më pak prioritet për arsimin, shëndetësinë, ekonominë/ Vëmendje e shtuar për mbrojtjen, analiza ndër vite e shpenzimeve nga buxheti në raport me PBB-në
“Scan Intel” ka analizuar shpenzimet buxhetore në raport me Prodhimin e Brendshëm Bruto, për të kuptuar tendencën e kanalizimit të shpenzimeve nga qeveria, por edhe peshën e secilit zë në buxhetin e vitit të ardhshëm.
Sa i përket projektbuxhetit të vitit të ardhshëm, analiza e shifrave tregon se në vend të parë, me diferencë të ndjeshme me zërat e tjerë sipas funksioneve qëndron mbrojtja sociale, që përfaqëson 9.2% të Prodhimit të Brendshëm Bruto. Ky zë përfshin një sërë shpenzimesh të konsiderueshme të qeverisë, si pensionet, barrëlindja, pagesat e papunësisë apo ndihmës ekonomike, etj. Në vend të dytë ndjek shëndetësia, ku shpenzimet parashikohen sa 3% e PBB-së për vitin 2023. Vijojnë më pas çeshtjet ekonomike me 2.5% të PBB-së, arsimi me 2.3%, shërbimet e përgjithshme publike me 2.2%, rendi dhe siguria publike, strehimi, me nga 1.7% secila, mbrojtja me 1.2%, argëtimi/kultura me 0.2%, si dhe mbrojtja e mjedisit me vetëm 0.1% të PBB-së. Rreth 7.7% të PBB-së ndërkohë përfaqësojnë shpenzimet e tjera ta paklasifikuara, ku përfshihen ato për pushtetin vendor, rindërtimin, pagesat e borxhit, politikat e pagave dhe fondin rezervë.
Krahasuar me vitin aktual ndërkohë, shohim se kanë rënë shpenzimet për shëndetësinë në raport me Prodhimin e Brendshëm Bruto, nga 3.2%, në 3% për vitin e ardhshëm. Edhe arsimi vihet re në rënie, nga 2.4%, në 2.3%. Rënie e lehtë regjistrohet edhe për argëtimin/kulturën/çështjet fetare, nga 0.3% e PBB-së në vitin 2022, në 0.2% vitin e ardhshëm. Ndërkohë, rritje të shpenzimeve në raport me ekonominë regjistrojnë shpenzimet për mbrojtjen, në 1.2% të PBB-së, nga 1% që projektohen këtë vit. Edhe për rendin dhe sigurinë publike vihet re një rritje e lehtë, me vetëm 0.1 pikë përqindje, njësoj se për shërbimet publike. Për çështjet ekonomike, projektohet 0.2 pikë përqindje rritje dhe për mbrojtjen sociale 0.4 pikë përqindje.
Në rast se analizën e shtrijmë edhe më tej në kohë, të paktën në 6 vite, që prej vitit 2018 shohim se disa nga funksionet e qeverisë kanë pësuar rikonfigurime të theksuara. Më së shumti, si rrjedhojë edhe e peshës që ka në komunitet, në sy bie arsimi, pasi në vitin 2018 shpenzimet për këtë zë ishin sa 2.5% e PBB-së, duke u ngjitur deri në 2.8% në 2020-tën, për të zbritur pranë vetëm 2.3% vitin e ardhshëm. Pas luhatjeve të ndjeshme gjatë pandemisë ndërkohë, zëri i mbrojtjes sociale është rikthyer në nivelet e viteve 2018-2019, ndërkohë që rritje të ndjeshme regjistron mbrojtja. Në vitin 2018, shpenzimet nga buxheti për mbrojtjen ishin sa 0.7% e PBB-së, për t`u ngjitur në plot 1.2% të PBB-së për vitin e ardhshëm, çka sinjalizon një rritje të fokusit të qeverisë ndaj mbrojtjes, por edhe një angazhim pak më të lartë për të arritur detyrimin si vend anëtar i NATO-s, me shpenzimet pranë 2% të PBB-së.
Shpenzimet për shëndetësinë duket se qëndrojnë në nivele të njëjta me vitin 2018, ashtu si ato për argëtimin/kulturën/çështjet fetare si dhe për shërbimet publike, apo mbrojtjen e mjedisit. Rendi dhe siguria publike regjistrohet në rënie krahasuar me 2018-tën, ashtu si çështjet ekonomike, që në 2018-tën përfaqësonin si shpenzime rreth 2.8% të PBB-së, nga 2.5% në 2023-shin.
Pra, në harkun e 6 viteve, duket se vëmendja e qeverisë për arsimin ka rënë ndërkohë që për shëndetësinë nuk është luhatur aspak, pavarësisht sfidave të mëdha që këta dy sektorë përfaqësojnë. Edhe për çështjet ekonomike vëmendja ka rënë mjaftueshëm, ndërkohë që është rritur ndjeshëm fokusi për mbrojtjen.
Shifrat i referohen në të gjitha rastet project-buxheteve të vetë qeverisë shqiptare, së bashku me Prodhimin e Brendshëm Bruto sipas secilit vit, ku për vitin aktual dhe ta ardhshëm qeveria ka bërë një parashikim.
Sondazh
Shqipëria e dyta në rajon për numër biznesesh/ 67 ndërmarrje për 1,000 banorë, Mali i Zi kryeson listën me 82 të tilla, Kosova në vend të parafundit
Shifrat e regjistrit rajonal të biznesit, “Bifidex”, tregojnë se Shqipëria aktualisht ka rreth 187 mijë ndërmarrje aktive, nga 176 mijë që kishte në muajin maj......
Analiza e tregut të kafesë/ 13 kompani xhirojnë 30 milionë euro në vit, rritën fitimet me 52% në 2021-shin
Në kuadër të analizës së tregjeve, këtë herë “Scan Intel” është ndalur te tregu i kafes në vendin tonë, duke marrë në analizë disa prej kompanive më të mëdha......
Pakësohen paratë, por rriten depozitat/ Më shumë para në banka gjatë shtatorit, por më pak në “gjendje”
Sipas shifrave më të fundit nga Banka e Shqipërisë, depozitat në sektorin bankar gjatë shtatorit janë rritur, paçka se më një hap mjaft të lehtë. Pas tkurrjes......
Rreth 30% më pak mallra në shtator/ Çmimet dobësojnë shifrat e transportit, fluturimet dhe pasagjerët me rritje
Ndikimi i çmimeve në shifrat e transportit vihet re edhe për muajin shtator të këtij viti sinjalizojnë shifrat më të fundit nga “Instituti i Statistikave”. Të......
Në pandemi më pak shtrime në spital/ INSTAT: Bien vizitat dhe shtrimet, por edhe mbulimi vaksinal
Shifrat nga “Instituti i Statistikave” mbi treguesit e shëndetit publik tregojnë se aktiviteti i institucioneve publike të shërbimit spitalor edhe pse me......
Ngadalësohet kreditimi/ Pranë nivelit më të ulët në 3 vite, më e theksuar për biznesin, shenja ngadalësimi edhe për individët
Kreditimi nga sektori bankar është tkurrur gjatë shtatorit të këtij viti, krahasuar me shtatorin e kaluar, por edhe me muajin gusht të këtij viti, tregojnë......
Profili i “shqiptarit mesatar”/ Është 38 vjeç, i martuar, me 50 mijë lekë pagë dhe 30 mijë lekë në muaj për shpenzime, s`ka makinë e as arsim të lartë
“Scan Intel” ka analizuar shifrat zyrtare nga Instituti i statistikave por edhe vrojtime të ndryshme si Banka e Shqipërisë apo Eurostat për të dalë me një......
Shqipëria "ngel në klasë" në sundimin e ligjit/ Jemi të 87-tët në botë, të fundit në rajon, dhe më keq se 7 vite më parë
Sundimi i ligjit është përkeqësuar këtë vit në Shqipëri, sipas të dhënave më të fundit të edicionit të "Indeksit të Sundimit të Ligjit" për vitin 2022, i......
