"Tërmeti më i madh në historinë njerëzore" - Shkaktoi një megatsunami që dërgoi valë masive duke u përplasur nga Kili në Zelandën e Re
Sipas një studimi, arkeologët kanë gjetur prova të tërmetit më të madh në historinë njerëzore, i cili shkaktoi një megatsunami 5000 milje të gjatë që shkatërroi brigjet për një mijëvjeçar, raportoi LiveScience.
Tërmeti me magnitudë 9.5 goditi rreth 3800 vjet më parë Kilin verior, përcaktoi studimi në revistën Science Advances.
Studimi tha se ishte një tërmet megatrosti, i cili ndodh kur një pllakë tektonike detyrohet nën një tjetër. Këta tërmete shpesh shkaktojnë cuname më shkatërrues se vetë tërmetet.
Tërmeti çoi në një cunami jashtëzakonisht të fuqishëm që krijoi valë 66 metra të larta dhe u shtri nga Kili verior në Zelandën e Re, tha studimi.
Sipas një deklarate nga Universiteti i Southampton-it, tsunami dërgoi gurë të madhësisë së një makine të përplaseshin deri në 620 milje në brendësi të tokës, duke i bërë brigjet e afërta të pabanueshme për 1000 vjet.
Arkeologët gjetën prova të sedimenteve detare "shumë lart dhe në një rrugë të gjatë në brendësi të tokës", tha profesori i Universitetit të Southampton, James Goff, sipas deklaratës. "Pra, nuk mund të ishte një stuhi që i vuri ata atje," shtoi ai.
Arkeologët gërmuan gjithashtu struktura të lashta guri të ndërtuara nga njerëzit, të gjetura nën depozitat e cunamit në bregun verior të Kilit, raportoi LiveScience.
Strukturat ishin shtrirë mbrapa, përballë detit, duke sugjeruar se ato ishin rrëzuar nga shpëlarja e prapambetur e cunamit. "Popullsia lokale atje mbeti pa asgjë," shpjegoi Goff në deklaratë.
"Puna jonë arkeologjike zbuloi se një trazirë e madhe shoqërore pasoi pasi komunitetet u zhvendosën në brendësi të vendit përtej shtrirjes së cunamit," vazhdoi Goff. "Ishin më shumë se 1000 vjet përpara se njerëzit të ktheheshin përsëri për të jetuar në bregdet, që është një kohë e mahnitshme duke pasur parasysh se ata mbështeteshin në det për ushqim."
Studimi arriti në përfundimin se cunami arriti në Australazi pasi Goff dhe ekipi i tij kërkimor zbuluan një numër të madh gurësh, disa në madhësinë e makinave, në brendësi të ishullit Chatham të Zelandës së Re. Gurët datojnë në të njëjtën kohë me tërmetin, zbuloi studimi.
"Në Zelandën e Re, ne thamë se ata gurë mund të ishin zhvendosur vetëm nga një cunami nga Kili verior dhe do të duhej të ishte diçka si një tërmet 9.5 ballë për ta krijuar atë," tha Goff në deklaratë. "Dhe tani ne e kemi gjetur atë."
Para këtij studimi, tërmeti më i madh i regjistruar ndonjëherë ishte në vitin 1960. Tërmeti në Valdivia, i cili goditi në jug të Kilit, ishte me magnitudë 9.4-9.6 ballë. Ai shkaktoi një cunami që arriti në Hawaii dhe rezultoi në deri në 6,000 vdekje.
SCAN
Sondazh
Kush janë 10 tregjet më të mëdha të aksioneve në botë?
Bursat luajnë një rol kryesor në ekonominë globale, kështu që madhësia ka rëndësi. Mund të keni dëgjuar patjetër për bursa të ndryshme të pranishme në mbarë......
Ka fituar 280,000 dollarë duke lëshuar veten me qira - Njihuni me njeriun që nuk bën "asgjë të veçantë"
Keni ëndërruar ndonjëherë të paguheni për të mos bërë asgjë? Për një burrë në Japoni, ky është realiteti i tij dhe po i siguron atij një pagë të......
Rekuperimi i aseteve të korrupsionit, ligji brenda 2024 - Forcohet BKH, krijohet njësi për përgjimet parandaluese dhe vlerësimin e riskut
Ministria e Drejtësisë parashikon që brenda vitit të ardhshëm të ketë gati legjislacionin e duhur për të bërë të mundur procesin e rekuperimit të aseteve të......
Azilantët po pakësohen! - 20% më pak kërkesa në gjashtë muajt e parë të vitit. Aplikuan rreth 5 mijë shqiptarë
Numri i kërkesave për azil përgjatë gjashtëmujorit të parë të këtij viti ka shënuar rënie më rreth 20%, krahasuar me të njejtën periudhë të një viti më parë,......
Termocentrali më i madh diellor në botë - Brenda vitit 2050 i vetmi burim energjise në Emiratet e Bashkuara Arabe
Një nga prodhuesit dhe eksportuesit më të mëdhenj të naftës në botë, Emiratet e Bashkuara Arabe është në një rrugë të sigurt për t'i thënë plotësisht lamtumirë......
Objektivat ambiciozë të Gjermanisë - Deri në vitin 2030, 15 milionë automjete elektrike në rrugë
Në panairin e këtij viti në Mynih, prodhuesit bënë një përpjekje për të treguar se si duhet të duket e ardhmja e automjeteve elektrike, gjë që është në......
Minierat e lëndëve të para nga Hëna dhe asteroidet - NASA po përgatitet të nisë misionin “Psyche” këtë vjeshtë
NASA po përgatitet të nisë misionin “Psyche” këtë vjeshtë, i cili do të eksplorojë asteroidin e pazakontë me të njëjtin emër. Startup - i me bazë në Kaliforni,......
Mbi 600 të vdekur nga tërmeti i fuqishëm në Marok - Me magnitudë 6,8. Dëmtohen edhe ndërtesat historike në Marrakech
Një tërmet i fuqishëm goditi Marokun të premten në mbrëmje, duke vrarë qindra njerëz dhe dëmtuar ndërtesa në fshatrat pranë maleve Atlas, deri në qytetin......
