Pse ky vend europian po përballet me ‘ditën e llogarisë’ për çmimet e banesave?!
Çmimet e pronave të Suedisë po përballen me një rënie serioze pasi ish-guvernatori i bankës qendrore të vendit paralajmëroi për nivele të larta të borxhit të familjeve. Çmimet e shtëpive në Suedi janë rritur mjaft gjatë dekadës së fundit. Kjo është nxitur nga normat jashtëzakonisht të ulëta të interesit në një sistem ku rreth gjysma e hipotekave të njerëzve financohen me norma të ndryshueshme dhe shumë nga pjesa tjetër janë me norma fikse afatshkurtra.
Por tani çmimet e pronave po bien. Dhe kjo rënie nuk është befasuese duke pasur parasysh natyrën "jofunksionale" të tregut, sipas Stefan Ingves, i cili drejtoi Riksbank të Suedisë nga 2006 deri në 2022.
Gjatë pandemisë Covid-19, çmimet e banesave në të gjithë Europën vazhduan të rriteshin dhe Suedia nuk ishte përjashtim. Kërkesa për prona u rrit në qiell pasi puna nga shtëpia dhe një preferencë për pushimet shtëpiake i shtynë njerëzit të rrisin hapësirat e tyre. Mesatarisht, çmimet e banesave u rritën deri në 30% në krahasim me nivelin para pandemisë të janarit 2020, sipas Nordea Bank, pasi Riksbank filloi të blejë bono hipotekore, duke u përpjekur të ulë normat dhe duke i shtuar zjarr një tregu tashmë të nxehtë të banesave. Por tani çmimet po bien, në mënyrë dramatike.
Në vitin 2022, banka qendrore e Suedisë ndërmori një cikël agresiv të rritjes së normave të interesit që u përhap në tregun e pronave. Në shkurt, Riksbank sinjalizoi se norma e saj e politikës do të mbetej e pandryshuar në zero dhe parashikoi një rritje eventuale për gjysmën e dytë të 2024. Por në deklaratën e ardhshme të politikës monetare të bankës vetëm tre muaj më vonë, norma u rrit në 0.25%. Normat vazhduan të rriten gjatë gjithë vitit 2022, duke shkuar nga 0.25% në 0.75% në korrik, në 1.75% në shtator dhe 2.5% në nëntor.
Një rritje e mëtejshme e normës së politikës parashikohet për shkurt, me pikë referimi që spekulohet gjerësisht për të arritur në 3%, duke i bërë ekonomistët të parashikojnë një rënie të mëtejshme të çmimeve të pronave. Nordea Bank vlerëson një rënie prej 20% të çmimeve të banesave nga kulmi në nivelin më të ulët. Handelsbanken parashikon gjithashtu një rënie të çmimeve. Instituti Kombëtar i Kërkimeve Ekonomike pret gjithashtu një rënie të mëtejshme në dy muajt e ardhshëm që do të vendoset më vonë gjatë vitit.
Por ka rrezik në rënie për vlerësimin prej 20%, sipas kryeekonomistit të SEB, Jens Magnusson. Suedia nuk është i vetmi vend europian që përjeton një rënie të tregut të pronave pas pandemisë, me disa ekonomistë që parashikojnë një rënie të ngjashme midis 20% dhe 25% në Gjermani. Rënia në treg është një korrigjim që e kthen pronën suedeze në gjendjen e saj para pandemisë, sipas disa ekonomistëve. Por ish-guvernatori i Riksbank sinjalizoi se gungat në tregun e banesave të Suedisë buronin nga çështje më themelore sesa thjesht një luhatje e shkaktuar nga pandemia.
Edel Strazimiri / SCAN
Çfarë ka ndodhur me shpenzimet globale të lojërave celulare gjatë vitit 2022?!
Shpenzimet për lojërat celulare ranë vitin e kaluar pasi konsumatorët u bënë më të kursyer me vendimet e tyre të blerjeve në përgjigje të inflacionit në......
OKB jep lajmin e mirë: Shtresa e ozonit do të ‘shërohet’ brenda disa dekadave!
Sipas një vlerësimi të ri të OKB-së, shtresa e ozonit është në rrugën e duhur për t'u rikuperuar brenda katër dekadave. Emetimet njerëzore të disa kimikateve......
Nafta, në rënie modeste - Rezervat në SHBA rriten me 14.9 milionë fuçi, javën e kaluar
Nafta po qëndron në rënie të lehtë në sesionin e sotëm, pasi të dhënat e industrisë në SHBA treguan një rritje surprizë të rezervave gjatë javës së kaluar, që......
Dollari, në nivelin më të ulët në 7 muaj - Investitorët presin të dhënat mbi inflacionin në SHBA
Dollari po shfaqet i qëndrueshëm, gjatë sesionit të sotëm, pasi investitorët po presin të dhënat mbi inflacionin në SHBA për dhjetorin, për të parë nëse është......
Si varion mosha e pensionit në Europë? - Vendet me moshat më të ulëta dhe më të larta
Qeveria franceze zbuloi reformën e saj të pensioneve të martën, duke rritur moshën e daljes në pension nga 62 në 64 deri në vitin 2030. Kryeministrja Elisabeth......
Pasaportat më të fuqishme të vitit 2023 – Në çfarë vendi renditet Shqipëria?
Firma këshilluese për shtetësinë dhe qëndrimin global me qendër në Londër, Henley & Partners ka publikuar raportin e ri për pasaportat më të fuqishme në......
Kompanitë e duhanit duhet të paguajnë për pastrimin e bishtave të cigareve!
Rreth një e pesta e spanjollëve të rritur pinë duhan. Bishtat e cigareve që përfundojnë në tokë ndotin mjedisin. Prandaj qeveria spanjolle do t'i detyrojë......
Rënie e përgjithshme e valutave kryesore!
Dollari amerikan ka regjistruar një rënie të lehtë në raport me ditën e djeshme teksa është blerë këtë mëngjes me 108.3 lekë dhe është shitur me 109.7 lekë......
