Limitarizmi ekonomik: Kur një miliard dollarë është shumë?!
Kur dikush mund të ofrojë mbi 40 miliardë dollarë për Twitter, urat pothuajse çmontohen për të lëvizur mega-jahtet dhe të pasurit vazhdojnë të pasurohen, një grup filozofësh thotë se diçka nuk është në rregull. Le t’i hedhim një vështrim limitarizmit ekonomik.
Shumë thonë se nuk mund të jesh kurrë shumë i pasur. Por rritja e pabarazisë ekonomike po bën që më shumë njerëz të mendojnë se kjo është e gabuar: disa njerëz janë me të vërtetë shumë të pasur.
Ekziston një listë e gjatë e ekonomistëve, filozofëve dhe liderëve që janë marrë me rishpërndarjen e pasurisë gjatë shekujve. Sisteme të tëra politike janë ndërtuar rreth idesë së barazisë dhe ndarjes.
Çfarë është limitarizmi?
Limitarizmi ekonomik është një koncept që eksploron idenë se askush nuk duhet të jetë tepër i pasur. Ai fokusohet në dëmet dhe rreziqet e të pasurit njerëz tepër të pasur. Kur diskutohet për pabarazinë, nuk shikon problemet e varfërisë apo rritjen e të varfërve; në vend të kësaj, fokusohet në të pasurit shumë.
Vendosja e një kufiri të sipërm se sa pasuri mund të grumbullojë një person i vetëm nuk është një dënim. Ideja është të inkurajohen ndryshime pozitive për sistemin ekonomik dhe popullatën në përgjithësi përmes përmirësimeve sociale. Përveç kësaj, në një moment "teprica e parave" nuk shton më mirëqenien apo një jetë të lulëzuar. Disa milionë dollarë duhet të mjaftojnë në shumicën e rasteve.
Limitarizmi nuk është socializëm apo komunizëm. Ai nuk refuzon akumulimin e pasurisë, pronësinë e pronës private, apo ndonjë nivel të pabarazisë sociale por thotë se të kesh shumë ndonjëherë është shumë.
Aktualisht, teoria nuk përcakton "shumë" në numra konkretë. Pra, nuk ka asnjë pikë të vetme ku ajo do të ndërhynte dhe do të thërriste pasuri të tepruar, si 10 milionë dollarë, 150 milionë apo edhe 2 miliardë dollarë.
Teoria është gjithashtu shumë më tepër sesa thjesht shikimi i pabarazisë së të ardhurave. Morali është në thelb të limitarizmit. Duke parë pabarazinë politike, limitarizmi shqetësohet se pabarazia mund të dëmtojë demokracinë. Të pasurit mund t'i përdorin paratë e tyre për të ndikuar tek politikanët, për të punësuar lobistë dhe për të vendosur axhendat e tyre në ligj. Nëse kjo nuk funksionon, ata gjithashtu mund të ndikojnë në opinionin publik duke zotëruar drejtpërdrejt organe mediatike ose duke financuar grupe kërkimore.
Disa kritikë mendojnë se limitarizmi ekonomik nuk shkon aq larg sa duhet; kompanitë duhet gjithashtu të bien nën udhëzimet e limitarizmit. Megjithatë, filozofë dhe ekonomistë të tjerë nuk pajtohen fuqimisht me idenë e kufizimit të pasurisë. Ata nuk shohin kufi moral për pasuritë e fituara ose të trashëguara. Në fakt, është shansi për t'u bërë i pasur ai që i shtyn sipërmarrësit të ndërmarrin rreziqe, të shpikin gjëra dhe të sjellin ndryshim.
Përveç kësaj, ata argumentojnë se kufizimi i pasurisë nuk do t'i japë fund pabarazisë politike. Matja e pasurisë ose e mirëqenies është thjesht e pamundur gjithsesi; një mënyrë më e mirë për të arritur më shumë barazi do të ishte një sistem tatimor progresiv.
Megjithatë, të pasurit po bëhen më të pasur. Lista e miliarderëve të vitit 2022 e publikuar nga Forbes numëronte 2668 prej tyre. Së bashku ata kishin një vlerë prej 12.7 trilion dollarë. Është pak më pak se një vit më parë, pasi krizat e shumta globale kanë pasur një ndikim. Megjithatë, ata "gjetën më shumë se 1000 miliarderë që janë më të pasur se një vit më parë".
A mund të vihen realisht kufizime mbi pasurinë? Së pari, është pothuajse e pamundur të arrihet në një përkufizim universal të shumë të pasurve. Së dyti, edhe nëse do të kishte një shumë të përcaktuar, si do të shkonte dikush për të mbledhur paratë e tepërta? Por ne ende gjejmë ngushëllim në faktin se filozofët janë aty për të bërë pyetje dhe jo për të konfiskuar gjerdanët e diamantit apo avionët privatë.
Edel Strazimiri / SCAN
Sondazh
Të jetosh në një “kuti këpucësh”! Banesat prej 9 metra katrorë janë moda e fundit e Tokjos
Çmimet e pasurive të paluajtshme në Tokio, një nga metropolet me popullsi më të dendur në botë, janë aq të larta sa apartamentet e vogla janë të famshme në......
Projekti 20 miliardë dollarë i energjisë diellore - Miliarderi Australian, në krye të kompanisë për ndërtimin e kabllos nënujore 4,500 km
Manjati australian i softuerit, Mike Cannon-Brookes, u emërua në krye të start-up-it të energjisë së pastër, Sun Cable, i cili po kërkon të sigurojë fonde për......
Britania, 3 orë ndërprerje energjie në dimër?! Sipas Operatorit Kombëtar të Energjisë, kjo mund të ndodhë nëse pakësohet furnizimi me gaz
Familjet britanike dhe bizneset mund të përballen me ndërprerje të energjisë deri në tre orë në ditë këtë dimër nëse furnizimet me gaz do të jenë edhe më të......
Google prezanton smartwatch - Do të dalë në shitje më 13 tetor për 349,99 dollarë
Ora inteligjente e Google do të dalë në shitje më 13 tetor për 349,99 dollarë, tha kompania Alphabet, duke hyrë në territorin e dominuar nga Apple Watch në një......
Alarmi i bashkive për çmimin energjisë në Itali - “Qeveria të financojë 1 miliard euro, ose do të falimentojmë”!
Kryetarët e bashkive në Itali janë të shqetësuar për rritjen e çmimit të energjisë dhe i kërkojnë qeverisë të financojë edhe 1 miliard euro, pasi në të kundërt......
34 mijë përfitues të naftës falas - Përcaktohet afati i fundit i tërheqjes për fermerët e pajisur me kartë
Afro 34 mijë fermerë në të gjithë vendin përfitojnë naftë falas për të kryer punime të menakizuara në bujqësi, pa kosto të shtuar. Agjencia për Zhvillimin......
APP, kritika për raportimin e kontratave të tenderëve - Institucionet shtetësore, probleme me modifikimin, pagesat dhe kolaudimin e punimeve
Shumë institucione shtetërore raportojnë modifikime të afatit të kontartës, që është një nga elemenetët kryesorë të saj, ndonëse rastet kur mund të bëhen këto......
Këshilla e ekspertit: Ndërroni fjalëkalimet në E-albania - Haxhiymeri: Janë ekspozuar shumë të dhëna nga sulmet, bizneset të investojnë në siguri
Ndërsa askush nuk di të thotë me siguri çfarë të dhënash u janë vjedhur bizneseve apo qytetarëve shqiptarë përmes sulmeve kibernetike nga Irani, eksperti i IT,......
