Fatura paraprake e “kolapsit” të euros/ Forcimi i lekut “dogji” në pak muaj 30 miliardë lekë, mes depozitave dhe remitancave
Kursi i këmbimit mes euros dhe monedhës vendase ka pësuar padiskutim luhatje të ndjeshme gjatë muajve të fundit. Rënia drastike e euros ka nisur që prej vitit të kaluar, por është thelluar më tej gjatë muajve të parë të këtij viti, për të prekur rekorde të reja gjatë prillit, duke i`u afruar nivelit të 110 lekëve. Padiskutim që kjo luhatje e madhe e euros, një monedhë që gjen përdorim të gjerë në ekonominë tonë, ka sjellë pasoja. “Scan Intel” ka analizuar disa prej këtyre pasojave, duke nisur që nga depozitat në valutë.
Në rast se shohim raportin vjetor të Agjencisë së Sigurimit të Depozitave për vitin 2022 shohim se depozitat e sigurueshme në euro përbëjnë 48% të totalit, kundrejt 46% që janë ato në lekë, ndërkohë që një pjesë e vogël ndahet mes dollarit amerikan dhe paundit britanik. Pra, siç e shohim qartë, depozitat në euro përfaqësojnë thuajse gjysmën e totalit. Sipas Agjencisë së Sigurimit të Depozitave, ky 48% i depozitave të sigurueshme në euro përkthehet në 684.5 miliardë lekë në vitin 2022. Me rënien e ndjeshme të euros në tregun vendas këto depozita kanë humbur ndjeshëm vlerë. Në rast se do ta konvertonim këtë shifër me kursin e këmbimit të euros me lekun në fund të 2022-shit pranë 115 lekëve dhe sot, pranë 111 lekëve, do të shihnim se vlera e parasë së humbur për shkak të kësaj rënie të ndjeshme të monedhës europiane në tregun vendas përkthehet në 23.8 miliardë lekë ( ose rreth 210 milionë euro). Kjo shifër tregon qartë efektin e kolapsit të euros në tregun vendas, si dhe efektin e varësisë së ekonomisë sonë ndaj monedhës së përbashkët europiane.
Kjo humbje e përllogaritur “vlen” vetëm nëse këto para të depozituara në sistemin bankar do të shpenzoheshin nga poseduesit e tyre të konvertuara në monedhën vendase. Por, duke pasur parasysh nivelin e lartë të euroizimit të ekonomisë shqiptare, kjo duket e “pamundur” në masë, çka amortizon disi “faturën”.
Një tjetër aspekt i efektit të dobësimit të euros për familjet shqiptare duket të jenë edhe remitancat, të cilat kanë një peshë të konsiderueshme në ekonomi. Gjatë vitit të kaluar, dërgesat e emigrantëve prekën një rekord të ri historik, pranë 833 milionë eurove. Duke pasur parasysh edhe gjeografinë e emigrantëve shqiptarë si dhe raportin e euros në “tortën” e depoziatve karshi monedhave të tjera, si dollari amerikan dhe paundi, supozojmë se pjesa dërrmuese e remitancave janë gjithashtu në monedhën e përbashkët europiane. Nga ana tjetër, edhe këto valuta të tjera kanë pësuar një rënie të konsiderueshme në tregun vendas. Me kursin mesatar të këmbimit pranë 119 lekëve mes lekut dhe euros përgjatë të gjithë vitit të kaluar, këto remitanca konvertohen në rreth 99 miliardë lekë. Në rast se do ta konvertonim me kursin e sotëm, pranë 111 lekëve, atëherë vlera zbret në 92.5 miliardë lekë, çka përkthehet në 6.5 miliardë lekë të humbura, ose rreth 58 milionë euro. Pra, emigrantët shqiptarë jashtë këtë vit duhet të dërgojnë rreth 60 milionë euro më shumë remitanca në mënyrë që familjet shqiptare të mos vuajnë pasojat e kursit të këmbimit. Edhe në këtë rast, kjo humbje është e vleshme nëse këto para do të përdoren për t`i kryer transaksionet në lekë, dhe jo në monedhën e dërguesit.
Kjo përllogaritje përfaqëson vetëm një faturë paraprake të kostove të mbiçmimit të lekut në tregun vendas, kryesisht për familjet shqiptare, ndërkohë që nuk duhet harruar fakti se një goditje të madhe po marrin edhe eksportuesit e produkteve “Made in Albania”, duke qenë se këto të fundit po bëhen më pak të konkurrueshme në tregjet e huaja.
Shifrat e publikuara së fundmi nga Banka e Shqipërisë mbi depozitat dhe agregatët monetarë nxjerrin në pah arsyen kryesore të kësaj situate, duke qenë se sinjalizojnë më pak lekë në qarkullim në ekonominë shqiptare, si në banka, si jashtë saj. Ndërkohë, shkaku kryesor i “largimit” të lekut mbetet ende i paqartë.
Sondazh
Marsi rikthen tendencat rënëse të kreditimit / Por, vijon rritja e kredisë për blerje banese. Rekord huadhënie drejt kompanive publike
Banka e Shqipërisë ka publikuar të dhënat e fundit mbi nivelin e huave të reja të disbursuara gjatë muajit mars sipas qëllimit të përdorimit dhe monedhës gjatë......
Ku po “ikën” leku? Depozitat në rënie për të dytin muaj me radhë, "digjen" 230 mln euro. Tkurret edhe paraja në qarkullim
Depozitat në paranë e gjerë kanë rënë për të dytin muaj me radhë gjatë marsit, sinjalizojnë shifrat më të fundit nga Banka e Shqipërisë të analizuara nga “Scan......
Qeverisja e mirë, Shqipëria, e 51-ta në botë/ Renditemi pozitivisht sa i përket institucioneve, por "çalojmë" në politikat dhe ligjet e qendrueshme
Shqipëria renditet në vend të 51 në “Indeksin e Qeverisjes së Mirë” për vitin 2023 (Chandler Good Government Index). Ky indeks është publikuar nga "Instituti i......
Shqipëria po i shfrytëzon gjithmonë e më pak burimet natyrore/ Bie prodhimi vendas, rritet varësia nga importet
Shqipëria ka vijuar edhë në vitin 2021 të thellojë varësinë nga importi i produkteve të tokës dhe nëntokës, të cilësuara si produkte mjedisore dhe që......
Turizmi vijon me rekorde edhe në mars/ Tejkalohen 7 vitet e fundit, rreth 1 milion të huaj në Shqipëri gjatë tremujorit të parë të vitit
Janë regjistruar gjithsej rreth 847 mijë hyrje në territorin e Shqipërisë gjatë mujait mars të këtij viti, nga të cilat rreth 384 mijë janë shtetas të huaj,......
Vetëm 15 gra në garën e 14 majit/ Partia Socialiste përfaqëson 53% të tyre, PD dhe `Bashkë Fitojmë` me nga 3 kandidatura
Veç moshës së kandidatëve për Kryetar Bashkie në zgjedhjet lokale të 14 majit në vendin tonë, “Scan Intel” ka analizuar këtë listë edhe sa i përket......
Logjistika tregtare, Shqipëria e 97-ta në botë/ Banka Botërore: Vlerësohemi me 2.5 pikë nga 5 në total, pozicionohemi më keq se vendet e rajonit
Shqipëria renditet në vend të 97-të mes 139 vendeve të botës në raportin e Bankës Botërore me titull “Logjistika Tregtare në Ekonominë Globale, 2023” dhe......
Familjet shpenzuan €2 mld më shumë vjet/ €13.6 mld konsumi i familjeve, por, ekonomia uli varësinë nga familjet
Eurostat ka përditësuar shifrat e konsumit final të familjeve në ekonominë e vendeve të europës, përfshirë Shqipërinë. Shifrat më të fundit i referohen kështu......
