Çfarë është një rrjedhë detritike ose mbeturinash?
Laura Turconi, gjeologe e Institutit Kërkimor për Mbrojtjen Hidrogjeologjike të Torinos, që i përket CNR, shpjegon se një rrjedhë detritike (ose debris flow), është një proces i transportit të mbeturinave tipike për mjedisin malor.
Është një rrjedhë mbeturinash detritike, nënvizon ajo, dhe jo një rrëshqitje dheu, e cila në përgjithësi shkaktohet nga shirat e dendur shumë të lokalizuara: dendësia e lartë e lejon atë të tërheqë blloqe të mëdha mbeturinash (por edhe artefakte, makina dhe gjithçka që gjendet përgjatë drejtimit të rrjedhës së saj) për distanca të gjata.
“Mbetjet të cilat”, vazhdon Turconi, “mund të notojnë herë pas here me shpejtësi të madhe dhe të depozitohen në zona me një pjerrësi më të ulët ose ku përzierja ngadalësohet. Janë procese jashtëzakonisht të rrezikshme, shpesh për shkak se drejtimet e daljes së rrjedhave ujore janë modifikuar dhe ndryshuar deri në shtrembërim nga struktura urbane”.
Studimi Gjeologjik i Shteteve të Bashkuara (USGS) shpjegon se rrjedhat e mbeturinave zakonisht ndodhin gjatë periudhave të reshjeve të mëdha ose pas shkrirjes së shpejtë të borës dhe zakonisht e kanë origjinën në shpatet ose malet.
Ata mund të udhëtojnë me shpejtësi mbi 56 km/h dhe mund të mbajnë gurë, pemë dhe makina. Nëse një rrjedhë mbeturinash hyn në një kanal lumi të pjerrët, ai mund të udhëtojë disa kilometra, duke prekur kështu zonat që mund të mos jenë në dijeni të rrezikut.
Veçanërisht të ndjeshme ndaj rrjedhave të mbeturinave janë zonat e prekura më parë nga zjarret, duke përfshirë zonat në rrjedhën e poshtme dhe jashtë zonës së djegur. Rrjedhat e mbeturinave quhen gjithashtu rrjedhat e baltës, rrjedhat e baltës vullkanike (laharët, kur shkaktohen nga një shpërthim vullkanik), ose ortekët e mbeturinave.
Në kushte të caktuara, rrjedhat e mbeturinave mund të shkaktojnë edhe viktima të shumta: ndër katastrofat më të njohura të lidhura me rrjedhat e mbeturinave në shekullin e kaluar, kujtojmë atë të Armero, në Kolumbi - të shkaktuar nga shpërthimi i vullkanit Nevado del Ruiz - i cili në 1985 shkaktoi 20 mijë vdekje dhe atë në shtetin Vargas, në Venezuelë, në vitin 1999, me dhjetëra mijëra viktima.
Edel Strazimiri / SCAN
Sondazh
Vizat e arta në Europë shënojnë “kulmin” - Injorohen apelet e politikanëve për ndërprerjen e procedurave
Programet për investim për të përfituar nënshtetësi europiane janë aktive dhe vijojnë, pavarësisht thirrjeve nga i gjithë spektri politik për t'i dhënë fund......
Rritje rekord pagash në Britani - Banka Qendrore, në gjendje alarmi
Pagat bazë në Britani u rritën për të arritur një normë të re rekord, treguan shifrat të martën, duke shtuar shqetësimet për Bankën e Anglisë për presionet......
Rriten normat e interesit në Rusi - Konfirmohet pragu 12% pas rënies së rublës
Banka Qendrore e Rusisë rriti normat e interesit nga 8.5% në 12% të martën në një takim urgjent pasi rubla ra në nivele rekord kundrejt dollarit amerikan një......
Azia i jep fund produkteve të lira - Pasojat për konsumatorët perëndimorë
Ekonomia globale aktualisht po përballet me një sfidë të re. Pas tre vitesh të mbushura me pandemi, inflacion të lartë dhe tensione gjeopolitike, tani po......
Ura hekurudhore e ndërtuar në vitin 1957 shembet në lumë si pasojë e shirave të rrëmbyeshëm!
Një urë hekurudhore në Norvegjinë juglindore që kalonte nëpër një lumë të fryrë nga shiu i rrëmbyeshëm u shemb të hënën, thanë autoritetet. BaneNOR, një......
300 mijë banorë kanë mbetur pa burime të besueshme ujore për shkak të thatësirës!
Pas vitit më të nxehtë të vendit në 2022, Franca po lufton sërish për të përballuar të nxehtin. Temperaturat e larta dhe reshjet e pakta kanë sjellë probleme......
Pirja e duhanit në makina: Cilat janë rregullat në Europë dhe në Shqipëri?!
Gjermania planifikon të ndalojë pirjen e duhanit në makinat me fëmijë dhe gra shtatzëna. Ministri i Shëndetësisë i vendit Karl Lauterbach, i cili ka bërë......
Rikuperojnë valutat kryesore – Forcohen ndjeshëm Paundi, Euro, Franga dhe Dollari!
Dollari amerikan blihet sot me 94.8 lekë dhe shitet me 96.3 lekë duke regjistruar kështu një rritje nga dita e djeshme sipas kursit të këmbimit......
