Më e keqja ende duhet të vijë! - Institucionet financiare parashikojnë për një vit të vështirë si pasojë e inflacionit
Në të gjithë globin, njerëzit po përballen me nivele të inflacionit që nuk shiheshin prej dekadash, në një kohë që çmimet për produktet kryesore si ushqimet, ngrohja, transportin dhe akomodimin vetëm po rriten. Dhe nëse mendohet se kulmi mund të jetë pranë, pasojat mund të jenë dhe më të këqija. Dhe arsyet për këtë situatë janë dy: pandemia e Covid dhe lufta në Ukrainë.
Një periudhë e gjatë dhe e qëndrueshme e inflacionit të ulët dhe normave të ulëta të interesit, përfundoi në mënyrë të papritur pas pandemisë së Covid 19, në një kohë që qeveritë dhe bankat qendrore mbështetën bisneset dhe familjet me triliona dollarë.
Kjo mënyrë shpëtimi ndihmoi të punësuarit të mos mbeteshin pa para, bizneset që të mos falimentonin dhe mos rënien drastike të çmimeve të shtëpive. Por në të njëjtën kohë rrëzoi ofertën dhe kërkesën si kurrë më parë.
Në vitin 2021 kur iu dha fund mbylljes së vendeve për shkak të pandemisë dhe ekonomia globale u rrit me ritmin e saj më të shpejtë pas recesionit të 80 viteve më parë, ajo sasi stimuluese parash pushtoi sistemin tregtar në botë.
Fabrikat që kishin ndaluar aktivitetet nuk mund të ngriheshin brenda një kohe aq të shkurtër sa të plotësonin kërkesën; rregullat kundër covid shkaktuan mungesa të fuqisë punëtorë në sektorin e shitjeve me pakicë, transport dhe kujdes shëndetësor. Ndërsa rimëkëmbja e shpejtë shkaktoi një rritje të çmimeve të energjisë.
Sikur kjo të mos mjaftonte, Rusia pushtoi Ukrainën në fillim të këtij viti dhe sanksionet perëndimore ndaj eksportuesit kryesor të naftës dhe gazit shkaktuan një rritje të fortë të çmimeve të karburantit.
E njohur ndryshe si “taksa ndaj të varfërve” – sepse prek kryesisht ata me të ardhura të ulëta – inflacioni dyshifror ka përkeqësuar dhe më shumë pabarazitë në të gjithë botën. Ndërsa konsumatorët më të pasur mund të mbështeten në kursimet e krijuara gjatë bllokimeve të pandemisë, të tjerët luftojnë për të përballuar jetesën dhe një numër në rritje qytetarësh mbështetet tek bankat e ushqimit për të konsumuar një vakt.
Me ardhjen e dimrit në të gjithë hemisferën veriore, ky presion i kostos së jetesës do të sgtohet në një kohë që çmimi i karburanteve vijon të rritet. Punëtorët kanë nisur grevat në sektorë të ndryshëm nga shëndetësia e deri tek aviacioni duke kërkuar që pagat e tyre të ruajnë ritmin me inflacionin. Por në shumicën e rasteve ata duhet të kënaqen me pak.
Shqetësimet për koston e jetesës dominojnë politikën e kombeve të pasura, në disa raste duke lënë pas dore prioritete të reja sindryshimet klimatike. Ndërsa rënia e fundit e çmimit të benzinës ka lehtësuar një pjesë të presionit, inflacioni mbetet në qendër të vëmendjes për presidentin amerikan Joe Biden. Ndërkohë Emmanuel Macron i Francës dhe Olaf Scholz i Gjermanisë po zgjerojnë buxhetet e tyre për të kanalizuar miliarda euro në programe mbështetëse.
Por nëse situata është e vështirë në ekonomitë e industrializuara, rritja e çmimeve të ushqimeve po përkeqëson varfërinë dhe vuajtjen në vendte më të varfëra, nga Haiti, Sudan, Liban dhe Sri Lanka. Programi botëror i ushqimit vlerëson se rreth 70 milion njerëz më shumë në mbarë botën i janë afruar më pranë urisë që nga fillimi i luftës në Ukrainë në atë që e cilëson si një “cunami urie”
Bankat Qendrore në botë vazhdojnë rritjen e madhe të normave të interesit për të ulur kërkesën dhe për të zbutur inflacionin. Deri në fund të vitit 2023, Fondi Monetar Ndërkombëtar pret që inflacioni global të ketë rënë në 4.7% - vetëm më pak se gjysma e nivelit aktual.
Objektivi është një ‘rënie e butë’ gjatë së cilës ftohja ndodh pa përplasje të tregut të banesave, falimentimi biznesi ose rritje të papunësisë. Por një skenar i tillë rezulton i parealizueshëm përballë inflacionit të lartë në shumë vende.
Nga shefi i Rezervës Federale të Shteteve të Bashkuara të Amerikës, Jerome Poëell, tek Christine Lagarde e Bankës Qendrore Europiane, po flitet gjithnjë e më shumë se ilaçi për rritjen e normave mund të ketë shije të hidhur. Për më tepër, rreziqet që rrethojnë pasiguritë e mëdha – lufta në Ukrainë, tensionet midis Kinës dhe Perëndimit – janë anuar drejt rënies.
Parashikimet e FMN në tetor ishin një nga më të zymtat prej vitesh: “Me pak fjalë, më e keqja nuk ka ardhur ende dhe për shumë njerëz, 2023 do të ndihet si një recesion.”
Dorina Kurtaj / SCAN
Sondazh
Doha rindërton Venezian për 50 mijë banorë - Për të banuar në qytezë duhen minimumi 3 mijë euro në muaj
Një rindërtim në shkallë të reduktuar të qytetit italian Venezia në Doha të Katarit. Nuk mungon pothuajse asgjë, kanalet, urat dhe një plazh i vogël që......
Britanikët “largojnë” paranë fizike - Pandemia e Covid dhe blerjet në internet ndikuan në përdorimin e kartave bankare
Blerësit britanikë përdorën para cash në vetëm 15% të transaksioneve në 2021-shin, gjysma e nivelit të një viti më parë dhe më poshtë nga gati 40% para......
Sa para fiton një familje mesatare amerikane e klasës së mesme?!
Nëse amerikanët ndiejnë nevojën më shumë se kurrë për të kursyer dollarët e tyre, nuk është e vështirë të kuptosh pse. Të dhënat e fundit të inflacionit nga......
Zvicra miraton marrëveshjen për Sigurimet Shoqërore me Shqipërinë – Rama: Shumë shpejt edhe me Italinë!
Kryeministri Vendit Edi Rama bëri me dije sot se parlamenti zviceran miratoi me 129 vota pro marrëveshjen për Sigurimet Shoqërore me Shqipërinë, e cila u......
Çfarë pritet tjetër të ndodh me kripto-n pas skandalit FTX?
Tani që FTX e ka treguar veten se është thjesht një mashtrim, të gjithë sytë po kthehen sërish te tregjet kryesore të kriptove, dhe ajo që sjell e ardhmja për......
Jeff Bezos po ‘vë bast’ në këtë industri dhe nuk do ta merrni kurrë me mend se çfarë është!
Aty ku kapitalistët sipërmarrës (VC) dhe miliarderët investojnë paratë e tyre në botën e startup-eve, mund të jetë një tregues i fortë i disa prej sektorëve të......
Si po e ndihmojnë drejtuesit dhe punonjësit e SpaceX, Tesla dhe kompanitë e tjera Elon Musk me Twitter?!
Elon Musk drejtoi një blerje prej 44 miliardë dollarësh të Twitter dhe u emërua CEO në fund të tetorit. Që atëherë, ai ka angazhuar drejtues dhe inxhinierë të......
Sondazhi: Të pasurit kinezë vazhdojnë të rrisin shpenzimet ndërsa 'të tjerët' po përpiqen ti reduktojnë ato sa më shumë!
Kinezët më të pasur ishin më të prirur për të shpenzuar këtë vit, ndërsa njerëzit më të varfër reduktuan shpenzimet edhe më shumë, zbuloi McKinsey dhe Company......
