Kriza klimatike në Lindjen e Mesme dhe Azinë Veriore - Efektet janë të mëdha në shtetet e brishta dhe të prekura nga konfliktet
Lindja e Mesme dhe Azia Qendrore përballen me një realitet zhgënjyes klimatik. Temperaturat janë rritur dy herë më shpejt se mesatarja globale dhe reshjet janë bërë më të rralla dhe më pak të parashikueshme. Vendet e konsideruara të brishta janë prekur në mënyrë disproporcionale dhe konfliktet mund të përkeqësohen.
Një analizë e fundit tregon se angazhimet aktuale globale do të reduktojnë emetimet me vetëm 11% deri në vitin 2030, shumë më pak se 25% deri në 50% e nevojshme për të përmbushur objektivat e Marrëveshjes së Parisit. Nga përmbytjet shkatërruese në Libi dhe Pakistan deri te thatësira në Somali, efektet e gjera të ndryshimeve klimatike janë të dukshme. Temperaturat rekord po kthehen në një normalitet të ri. Thatësirat varfërojnë fushat dhe lumenjtë, ndërsa stuhitë e forta godasin zonat bregdetare.
Përveç humbjes së jetëve njerëzore, ndryshimet klimatike kanë kosto të mëdha ekonomike dhe sociale. Gjatë tre dekadave të fundit, ndryshimi i modeleve të temperaturës dhe reshjeve janë tkurrur të ardhurat për frymë dhe kanë ndryshuar ndjeshëm përbërjen sektoriale të prodhimit dhe punësimit. Ky skenar shfaqet në të gjitha anët e botës, por është veçanërisht i dukshëm në vendet e Lindjes së Mesme dhe Azisë Qendrore.
Një studim i fundit i FMN-së tregon se ndërprerjet themelore ekonomike të shkaktuara nga ndryshimet klimatike jo vetëm që kërcënojnë sigurinë ushqimore, por gjithashtu minojnë shëndetin publik, përkeqësojnë varfërinë dhe pabarazinë, si dhe zhvendosjen dhe minojnë stabilitetin politik, madje duke shkaktuar konflikte. Fatkeqësitë e mëparshme klimatike kanë rezultuar në humbje të përhershme të Prodhimit të Brendshëm Bruto prej 5.5% në Azinë Qendrore dhe 1.1% në Lindjen e Mesme dhe Afrikën e Veriut. Dhe këto fatkeqësi do të bëhen më të shpeshta.
Ndikimet klimatike janë veçanërisht akute në shtetet e brishta dhe të prekura nga konflikti. Ata përjetojnë humbje prodhimi katër herë më të mëdha pas ngjarjeve ekstreme të motit të lidhura me klimën, duke përkeqësuar cenueshmërinë e tyre ekzistuese. Qeveritë në Lindjen e Mesme dhe Azinë Qendrore duhet të përmirësojnë objektivat e tyre për t'iu përshtatur ndryshimeve klimatike dhe për të zvogëluar kontributin e tyre në ngrohjen globale. Investimet deri në 4% të PBB-së në vit nevojiten për të forcuar mjaftueshëm elasticitetin e klimës dhe për të përmbushur objektivat e reduktimit të emetimeve në vitin 2030, sipas studimeve të fundit të FMN-së mbi përshtatjen dhe zbutjen.
Shumë vende në Lindjen e Mesme dhe Azinë Qendrore tashmë po ndërmarrin hapa për të zbutur efektet shkatërruese të ndryshimeve klimatike. Për shembull, Maroku, Jordania dhe Tunizia kanë përmirësuar praktikat e tyre të menaxhimit të ujit, duke ndihmuar në forcimin e qëndrueshmërisë së tyre ndaj kushteve të zgjatura të thatësirës. Vendet po përgatiten gjithashtu të reduktojnë emetimet e tyre të karbonit përmes një sërë ndërhyrjesh, nga ndryshimet në subvencionet e karburanteve fosile në Jordani te projektet diellore në Emiratet e Bashkuara Arabe dhe Katar.
Dorina Kurtaj / SCAN
Sondazh
Firence u shpall luftë qirave të stilit Airbnb - Zgjerimi i tyre në qendër të qytetit ka sjellë qira rekord
Firence, një pikë referimi botërore për artet, kulturën dhe historinë e njerëzimit, po kthehet në një "qytet Airbnb", por edhe një simbol i rezistencës kundër......
Bitcoin arrin në nivelin më të lartë të 19 muajve - Kalohet kufiri i 40.000 dollarëve për herë të parë këtë vit
Bitcoin kaloi kufirin e 40.000 dollarëve për herë të parë këtë vit, i përforcuar nga pritshmëritë për miratimin e një fondi të tregtuar me bitcoin dhe......
Rekord i ri arit, në mbi 2100 dollarë! - Analistët parashikojnë rritje të mëtejshme të tij
Çmimet e arit shënuan një rekord të ri të hënën për të dytën ditë radhazi – me çmimet e spotit që arritën në 2.100 dollarë ndërsa nxitimi global për shufra......
Si ka nisur kjo javë për valutat kryesore?!
Dollari amerikan blihet këtë të hënë me 93 lekë dhe shitet me 94.5 lekë duke mos pësua luhatje të ndjeshme në raport me javën që lamë pas sipas kursit të......
Balluku: Përfundon asfaltimi i segmentit rrugor nyja e Shkozetit – mbikalimi i Plepave
Në Durrës, ka përfunduar asfaltimi i segmentit rrugor nyja e Shkozetit – mbikalimi i Plepave, me një gjatësi prej 4 kilometrash. Ministrja e Infrastrukturës......
Republikanët i kërkojnë Biden të ndalojë udhëtimet në Kinë pas rasteve të sëmundjes së frymëmarrjes!
Pesë senatorë republikanë të udhëhequr nga Marco Rubio të premten i kërkuan administratës së presidentit Joe Biden të ndalojë udhëtimin midis Shteteve të......
Fluturimet në Mynih dhe trenat në distanca të gjata anulohen për shkak të borës!
Trenat në distanca të gjata dhe qindra fluturime brenda dhe jashtë qytetit gjerman të Mynihut u anuluan të shtunën për shkak të reshjeve të mëdha të borës,......
SHBA premton 3 miliardë dollarë për fondin e klimës së gjelbër në COP28!
Shtetet e Bashkuara kanë premtuar 3 miliardë dollarë për Fondin e Gjelbër të Klimës, tha Zëvendëspresidentja Kamala Harris të shtunën në Dubai në samitin e......
