Amerika Postuar më 14 Gusht 2025, 11:30

SHBA i “druhet” varësisë nga mineralet kritike - Rreth 1 miliard dollarë financime për të nxitur prodhimin vendas

Nga Kristi Ceta

SHBA i “druhet” varësisë nga mineralet kritike - Rreth 1
Mineralet dhe materialet kritike janë thelbësore për teknologjinë moderne dhe për zhvillimin industrial, duke luajtur një rol kyç në fusha të ndryshme që nga energjia e rinovueshme deri te mbrojtja kombëtare. Shtetet e Bashkuara kanë njohur rëndësinë strategjike të aksesit të brendshëm në këto materiale dhe kanë propozuar një paketë financimi prej 935 milionë dollarësh për të forcuar kapacitetet vendase.

Mineralet kritike përfshijnë elementë që shumica e konsumatorëve nuk i shohin drejtpërdrejt, por varen prej tyre çdo ditë. Ekzistojnë disa kategori kryesore të mineraleve kritike, secila me përdorime të veçanta teknologjike. Elementët e tokës së rrallë janë të nevojshëm për ndërtimin e magnetëve të fuqishëm që përdoren në motorët e makinave elektrike, turbinat me erë dhe pajisjet ushtarake. Materialet e baterive, të tilla si litiumi, kobalti, nikeli dhe grafiti, janë thelbësore për teknologjitë moderne të ruajtjes së energjisë. Bateritë litium-jon furnizojnë gjithçka, që nga pajisjet elektronike deri te automjetet elektrike. Kërkesa për to pritet të katërfishohet deri në vitin 2030.

Ndërsa materialet gjysmëpërçuese si silikoni, galiumi dhe germaniumi janë të domosdoshme për prodhimin e mikroçipeve të avancuara, veçanërisht për pajisje që operojnë në temperatura dhe frekuenca të larta. Sipas të dhënave më të fundit nga Shërbimi Gjeologjik Amerikan, SHBA është plotësisht e varur nga importi për 14 minerale kritike dhe mbi 50% e varur për 31 të tjera.

Pse po investon SHBA në mineralet kritike?

Arsyeja kryesore për këtë investim është adresimi i një boshllëku të hershëm në sigurinë e zinxhirit të furnizimit për këto burime jetike. Së pari, nga këndvështrimi i sigurisë kombëtare, aplikimet ushtarake varen shumë nga mineralet kritike. Magnetët e tokës së rrallë janë të domosdoshëm për municionet, ndërsa disa metale specifike përbëjnë pjesë kyçe të avionëve, anijeve luftarake dhe pajisjeve të tjera të mbrojtjes. Mjete si radarët, sonarët dhe sistemet e komunikimit janë të gjitha të ndërtuara mbi këto materiale. Fakti që Kina kontrollon rreth 60% të nxjerrjes dhe 87% të përpunimit global të këtyre mineraleve përbën një rrezik të madh strategjik për SHBA-në.

Së dyti, kjo iniciativë është gjithashtu një strategji për të forcuar konkurrueshmërinë ekonomike të Amerikës në sektorët teknologjikë. Sipas Departamentit të Energjisë, kalimi drejt energjisë së pastër mund të sjellë mundësi të reja globale me vlerë deri në 23 trilionë dollarë deri në vitin 2030. Zhvillimi i kapaciteteve të brendshme për nxjerrjen, përpunimin dhe prodhimin e këtyre materialeve ndihmon jo vetëm në rritjen industriale, por edhe në krijimin e vendeve të punës.

Tranzicioni drejt energjisë së pastër ka rritur ndjeshëm kërkesën për këto materiale. Për shembull, një makinë elektrike përmban deri në gjashtë herë më shumë minerale sesa një makinë me motor të brendshëm djegës. Një impiant me erë ka nevojë për nëntë herë më shumë minerale sesa një termocentral me gaz. Agjencia Ndërkombëtare e Energjisë parashikon që kërkesa për këto materiale mund të rritet deri në gjashtë herë deri në vitin 2040.

Si do të shpërndahet fondi prej 935 milionë dollarësh?

Rreth 500 milionë dollarë do të përdoren për të rritur kapacitetet e përpunimit dhe të prodhimit të baterive në SHBA. Edhe pse vendi ka burime të bollshme natyrore, shumë prej mineraleve dërgohen jashtë për përpunim për shkak të mungesës së kapaciteteve vendase.

Një shumë prej 135 milionë dollarësh do të përdoret për të forcuar furnizimin vendas me elementët e tokës së rrallë. Këto fonde do të mbështesin teknologjitë që mundësojnë nxjerrjen e këtyre materialeve nga mbeturinat minerare, zhvillimin e metodave të reja për ndarjen e tyre dhe rritjen e prodhimit në shkallë komerciale.

Rreth 250 milionë dollarë do të shpërndahen nga Zyra për Energjinë Fosile dhe Menaxhimin e Karbonit, për të mbështetur prodhimin e nënprodukteve minerale nga proceset industriale ekzistuese. Përveç kësaj, 50 milionë dollarë do të përdoren për të forcuar zinxhirin e furnizimit me materiale për gjysmëpërçues, veçanërisht në prodhimin e magnetëve të tokës së rrallë. Investimi do të fokusohet në përpunimin e galiumit, si dhe në ngritjen e kapaciteteve për prodhimin e kimikateve të pastra të nevojshme për këtë industri.

Live TV

Të fundit
Të gjitha lajmet

Më të vizituarat