Dita e Çmimit Nobel: Kush ishte Alfred Nobel, krijuesi i çmimit Nobel? Jeta, shpikjet dhe trashëgimia
Dita e Çmimit Nobel mbahet më 10 dhjetor dhe feston ata që arrijnë përsosmëri në fushat e tyre të zgjedhura. Fituesit e mëparshëm të çmimit Nobel kanë përfshirë Marie Curie, Bob Dylan, Ernest Hemingway, Albert Einstein, Martin Luther King dhe Nelson Mandela.
Çmimi duhet të vlerësojë "ata që, gjatë vitit paraardhës, i kanë dhënë përfitimet më të mëdha njerëzimit", sipas testamentit të Alfred Nobelit. Por kush është Alfred Nobel, krijuesi i ditës?
Jeta e hershme e Alfred Nobel
Alfred lindi më 21 tetor 1833 në Stokholm, Suedi. Babai i tij, Immanuel Nobel, punoi si inxhinier dhe shpikës, duke ndërtuar ura dhe duke eksperimentuar me metoda të ndryshme për të shpërthyer gurët dhe nëna e tij, Andriette Nobel, vinte nga një familje e pasur dhe kishte një dyqan ushqimesh.
Familja më vonë u zhvendos në Shën Petersburg, Rusi në 1842 me Alfredin duke marrë një arsim të klasit të parë nga tutorët privatë. Në moshën 17-vjeçare, Alfredi mund të fliste dhe shkruante në suedisht, rusisht, frëngjisht, anglisht dhe gjermanisht, dhe vazhdoi të studionte inxhinierinë kimike.
Eksperimentet e para të Nobelit me nitroglicerinën
Alfredi më vonë u transferua në Paris duke punuar në një laborator privat ku takoi Ascanio Sobrero, një kimist italian që e prezantoi atë me nitrogylcerinën.
Alfredi u kthye në Suedi për të zhvilluar më tej lëngun shpërthyes me të atin me qëllim që ai të përdoret si një eksploziv i dobishëm komercialisht dhe teknikisht. Mjerisht, një nga eksperimentet e Alfredit me lëngun e fuqishëm rezultoi në aksidente që vranë disa njerëz, përfshirë vëllain e tij më të vogël.
Si rezultat, qeveria nxori një ndalim për këto eksperimente brenda kufijve të qytetit të Stokholmit, por kjo nuk e pengoi Alfredin i cili i zhvendosi eksperimentet e tij në një varkë me fund të sheshtë në liqenin Mälaren.
Zbulon dinamitin
Nëpërmjet eksperimenteve të palodhura të Alfredit ai zbuloi përfundimisht se përzierja e nitrogilcerinës me një rërë të imët e ktheu lëngun në paste, e cila mund të formohej në shufra. Këto shufra mund të përdoren për të shpuar vrima me Alfredin që merr patentën e pronësisë dhe e emërton atë "dinamit". Krahas dinamitit, Alfredi shpiku edhe një detonator që mund të ndizet kur siguresa të aktivizohet.
Gjatë jetës së tij, shpikësi grumbulloi 355 patenta të ndryshme. Ai shpiku gjithashtu gelignitin, i cili është më i qëndrueshëm dhe më i fuqishëm se dinamiti, dhe kapakët ose detonatorët shpërthyes. Ai gjithashtu paraqiti patenta në lidhje me mëndafshin artificial dhe gomën dhe lëkurën sintetike.
Alfredi ndërroi jetë më 10 dhjetor 1896, duke mos u martuar kurrë dhe duke mos pasur fëmijë të tij. Ai shkroi një testament dhe testamenti i tij i fundit thoshte se pjesa më e madhe e pasurisë së tij duhet të përdoret për çmime për ata që kanë dhënë sukses të paçmuar në fushën e fizikës, kimisë, fiziologjisë ose mjekësisë, letërsisë dhe paqes.
Kështu, çmimi Nobel lindi dhe jepet çdo vit që nga viti 1901.
N.Xh / SCAN
Sondazh
Presidenti gjerman: "Ne nuk e harrojmë Ballkanin"!
Në një intervistë ekskluzive me DW presidenti i Gjermanisë, Frank Walter Steinmeier, është shprehur për përparimet e Shqipërisë dhe Maqedonisë së Veriut drejt......
Nafta Brent rritet me rreth 4 dollarë - BE dështon të arrijë një marrëveshje për tavanin e çmimit të naftës ruse
Nafta i është rikthyer fitimeve në tregtinë europiane, duke rikuperuar të gjitha humbjet e realizuara në sesionin e kaluar. Megjithatë, fitimet po kufizohen......
Tregu valutor hapet në ‘jeshile’ – Rikuperojnë monedhat kryesore!
Dollari amerikan ka rikuperuar pikë nga rënia e fortë e kësaj fillim jave teksa blihet këtë mëngjes me 112 lekë dhe shitet me 113 lekë sipas kursit të këmbimit......
BQE mbështet euron - Lagarde: Inflacioni nuk e ka prekur ende kulmin, “shtrëngimi” do të vijojë
Dollari amerikan po qëndron në rënie të lehtë në sesionin e sotëm europian, por gjatë tregtisë aziatike dhe asaj amerikane realizoi fitime të konsiderueshme......
Tregjet europiane i rikthehen fitimeve - Kina sinjalizon se mund të lehtësojë politikën “zero-Covid”
Bursat europiane i janë rikthyer fitimeve në sesionin e sotëm, ndërsa investitorët vijojnë të monitorojnë zhvillimet që kanë të bëjnë me protestat në Kinë.......
Kontrolli i realitetit të teknologjisë: Si humbi industria 7.4 trilion dollarë në një vit?!
Duket si një përjetësi më parë, por ka kaluar vetëm një vit. Në këtë kohë në 2021, Nasdaq Composite sapo kishte arritur kulmin, duke u dyfishuar që nga ditët e......
Albanians forget quickly, they get insurance only after being flooded
It seems that Albanians become aware of property insurance against disasters only when they occur or are exposed to very large damages. The Financial......
CEO i kompanisë multi milionë dollarëshe ndan këshillën e tij numër 1 të biznesit 'super të nënvlerësuar'!
Wesley Ng mësoi bazat e drejtimit të një biznesi duke parë prindërit e tij të drejtonin restorantin e tyre në Hong Kong. Ng tani drejton biznesin e tij,......
