Bizneset që shpëtuan ekonominë amerikane - Transporti ajror, nafta, strehimi dhe gjysëmpërcjellësit
Rritja e shpejtë dhe papunësia e ulët zakonisht nuk mund të shkojnë paralelisht me rënien e inflacionit, por këtë herë SHBA përbën përjashtim. Kjo për shkak se pas pandemisë, inflacioni dhe rritja ekonomike janë nxitur më shumë nga luhatjet në ofertën e mallrave dhe shërbimeve sesa nga kërkesa, pra shpenzimet konsumatore. Sipas ekonomistëve të Goldman Sachs, inflacioni ka rënë më shumë se sa pritej, me gjasë në rreth 3% në fund të 2023. SHBA jo vetëm që shmangu recesionin, por shënoi një rritje mbresëlënëse prej 2.6%.
Por si e arritën amerikanët këtë?
Kompanitë e mëdha rritën prodhimin e tyre, duke çuar në një rikuperim të ofertës. Kjo rezultoi në ngadalësimin e rritjes së çmimeve dhe në shumë raste edhe rënie. Për shkak të pandemisë, bizneset nuk kanë mundur të plotësojnë kërkesën që pasoi, pasi u mungonin pjesët e këmbimit, fuqia punëtore, kapaciteti transportues dhe toka. Kjo ishte arsyeja pse çmimet ishin rritur. Megjithatë, bizneset nuk qëndruan duarkryq dhe kështu rritën prodhimin me të gjitha mjetet e mundshme – ngritjen e kapitalit, riorganizimin e prodhimit dhe rritjen e kapaciteteve prodhuese.
Linjat ajrore amerikane transportuan 13% më shumë pasagjerë në 10 muajt e parë të 2023 -shit sesa një vit më parë, duke i mbajtur fluturimet 5% më të lira se në 2022-shin. Kjo ishte pjesërisht për shkak se karburanti ishte më i lirë, por dhe për shkak se kapaciteti i brendshëm u rrit më shpejt se numri i pasagjerëve, duke i bërë avionët më pak të mbushur me njerëz. Transportuesit kryesorë punësuan më shumë se 12.000 pilotë si në 2022-shin ashtu edhe në 2023-shin, më shumë se dyfishi i ritmit para pandemisë. Për të përfituar sa më shumë nga pilotët që kishin, disa linja ajrore e zhvendosën kapacitetin në rrugë më të ngarkuara dhe zëvendësuan avionët më të vegjël me më të mëdhenj.
Në fushën e naftës, problemet kishin të bënin me zhvillimet gjeopolitike, pasi pas pushtimit rus të Ukrainës, vendet perëndimore ndërprenë importet e naftës ruse. Prodhimi i naftës së papërpunuar në SHBA ka shënuar një rekord mujor në shtator. Për 10 muajt e parë të vitit 2023, ai ishte mesatarisht 12.9 milionë fuçi në ditë. Kjo ishte rreth gjysmë milioni më shumë sesa kishte parashikuar Administrata e Informacionit të Energjisë për vitin 2023 në janar 2022. Tregu i naftës është global, kështu që konsumatorët amerikanë përfitojnë vetëm në mënyrë indirekte nga prodhimi më i lartë.
Ndërsa normat e interesit ranë në vitin 2020, kërkesa për shtëpi të reja u rrit. Kur izolimi përfundoi në SHBA, shumë të rinj lanë shtëpitë e tyre në grup, duke rritur qiratë dhe çmimet e shtëpive. Ekspertët e industrisë paralajmëruan se furnizimi me shtëpi të reja ishte vite pas. Megjithatë, shumë zhvillues të komplekseve të apartamenteve filluan të ndërtonin shtëpi për të përfituar nga rritja e qirave. Ndërtimi i përgjithshëm i shtëpive në SHBA shënoi një rekord prej 439.000 njësive në 2023-shin, ndërsa 600.000 deri në 650.000 të tjera do të përfundojnë këtë vit.
Mungesa e gjysmëpërçuesve padyshim që ka rritur çmimet e shumë produkteve që përdorin çipa, veçanërisht makinat. Aftësia e industrisë amerikane të çipave për të rritur prodhimin ka ndihmuar në rritjen e ofertës. Në fillim të pandemisë, kompanitë e makinave, duke parashikuar një rënie të zgjatur të shitjeve, anuluan porositë e çipave. Furnizuesit po e rialokojnë atë kapacitet në produkte të tjera, si kompjuterët, të cilët kanë qenë në kërkesë të lartë për shkak të ndërprerjes së telekomunikacionit. Me më pak makina për shitje, çmimet u rritën së bashku me fitimet.
Dorina Kurtaj / SCAN
Sondazh
Produktet “Gucci”, të përballueshme në Rusi - Por, banorët e kanë të vështirë të gjejnë vezë!
Rusia është tashmë në prag të zgjedhjeve presidenciale që do të mbahen në mars dhe fushata për të rizgjedhur presidentin Putin ka nevojë për lajme të mira për......
Hendeku gjinor në punësime - Përmirësimi i shëndetit të grave, 1 trilion dollarë në vit ekonomisë globale
Çdo 1 dollar i investuar në përmirësimin e shëndetit të grave mund të kthejë 3 dollarë në ekonomi pasi cilësia e jetës përmirësohet dhe gratë mund të marrin......
Dobësohet Dollari amerikan ndërsa Paundi britanik forcohet ndjeshëm!
Dollari amerikan blihet këtë të martë me 94.7 lekë dhe shitet me 95.6 lekë në raport me një ditë më parë duke shënuar zbritje këtë mëngjes sipas kursit të......
Denaj mbledh përpunuesit e qumështit: "Gjeni gjuhën e komunikimit me blegtorët"
Pas protestave të zhvulluara së fundmi nga fermerët, Ministrja e Bujqësisë, Anila Denaj, ka zhvilluar nje takimin me përpunuesit e qumështit për të gjetur një......
Plani i Ri i BE? - Çfarë mund të përfitojë Shqipëria? Emigrantët do mund të kursejnë 20 milionë euro në vit
Plani i rritjes prej 6 miliardë eurosh i Bashkimit Evropian për Ballkanin Perëndimor konsiderohet si një mjet i fuqishëm që do të mund të dyfishojë madhësinë e......
Furnizuesi më i madh i naftës në Kinë në vitin 2023 ishte Rusia!
Rusia e kaloi Arabinë Saudite për t'u bërë furnizuesi më i madh i naftës në Kinë në vitin 2023, sipas të dhënave më të fundit të doganave kineze. Blerësi më i......
Çmimet e reja të referencës dhe zbritja e amortizimit- Ekspertja Kuka shpjegon se si do të ndikojnë në tregun e pasurive të paluajtshme
Me rritjen e çmimeve të referencës do të rriten edhe taksat për qytetarët. Qeveria ka paralajmëruar se pas Tiranës, çmimet e referencës do të rriten edhe për......
Çfarë duhet të bëjë Italia për të shmangur një ngadalësim ekonomik?!
Reformat e taksave dhe shpenzimeve janë të nevojshme në vendin ku borxhi publik është 140% e prodhimit të brendshëm bruto, thuhet në një raport të ri nga OECD.......
