184 vendet më të mira në botë për zhvillimin njerëzor! – Ku renditet Shqipëria?
Indeksi i Zhvillimit Njerëzor (HDI) ka luajtur një rol të rëndësishëm në formësimin e politikave dhe diskursit të zhvillimit global. Është përdorur për të bërë thirrje për investime më të rëndësishme në shëndetësi, arsim dhe programe të mbrojtjes sociale dhe për të theksuar nevojën për vëmendje më të madhe ndaj aspekteve të shpërndarjes së zhvillimit.
Më shumë njerëz kanë vuajtur për shkak të luftës në Ukrainë dhe gjetkë. Temperaturat rekord, zjarret, stuhitë dhe përmbytjet janë shenja paralajmëruese të sistemeve planetare gjithnjë e më të pabalancuara. Ato po shkaktojnë një krizë të kostos së jetesës që po ndihet globalisht, duke krijuar një pamje të kohërave të pasigurta dhe jetësh shqetësuese.
UNDP publikon Indeksin e Zhvillimit Njerëzor (HDI) çdo vit për të vlerësuar standardin e jetesës, shëndetit dhe arsimit të një vendi. Për shkak të pandemisë, ngadalësimit të rritjes ekonomike globale dhe efekteve të ndryshimeve klimatike, indeksi i përgjithshëm ka ardhur në rënie gjatë dy viteve të fundit, hera e parë që nga prezantimi i indeksit 32 vjet më parë.
Edhe pse pothuajse universale, kjo rënie po thellohet gjithashtu. Nëse ndiqni HDI-në historike, disa vende përjetojnë gjithmonë një rënie, por kurrë nuk e kalojnë 10%, duke prekur më pak se 20 vende. Megjithatë, rënia e këtij viti është një tronditje globale. Më shumë se 40% e këtyre kombeve kanë përjetuar një rënie për dy vjet rresht. Pandemia e COVID-19 dhe efektet e saj të vazhdueshme u fajësuan kryesisht për këto rënie.
Indeksi që vlerëson aspektet thelbësore të zhvillimit njerëzor quhet Indeksi i Zhvillimit Njerëzor (HDI). Që nga publikimi i tij fillestar në vitin 1990, HDI është lëshuar çdo vit, përveç në 2012 dhe 2020/21. Mbi 90% e 191 vendeve të ekzaminuara për raportin e HDI 2021/22 pësuan një rënie në HDI globale pavarësisht nga viti 2020 ose 2021, megjithëse HDI ka tendencë të priret në rritje globalisht me kalimin e kohës.
Fakte
- Programi i Kombeve të Bashkuara për Zhvillim (UNDP) doli me HDI në 1990 për të zhvendosur fokusin e zhvillimit nga rritja ekonomike në mirëqenien e njerëzve.
- HDI tregon se zhvillimi njerëzor është përmirësuar me kalimin e kohës, me shumë vende që përjetojnë përmirësime të konsiderueshme të jetëgjatësisë, arsimimit dhe të ardhurave. Megjithatë, progresi nuk ka qenë homogjen në të gjitha kombet dhe pabarazia mbetet një pengesë e rëndësishme.
- Ekzistojnë ndryshime të rëndësishme rajonale, me Afrikën Qendrore që tregon vlerat më të ulëta dhe më të larta në krahasim me Amerikën e Veriut, Evropën, Japoninë dhe Oqeaninë.
- Për të përmirësuar zhvillimin njerëzor, HDI mund të përdoret për të identifikuar fushat problematike dhe për të hartuar plane specifike veprimi për t'i rregulluar ato.
- HDI tregon pabarazi të konsiderueshme të zhvillimit njerëzor midis vendeve dhe rajoneve. Disa vende kanë zhvillim të shkëlqyer njerëzor, ndërsa të tjera luftojnë për të ofruar shërbime dhe mundësi bazë.
- Arsimi është një nga shkaqet dhe efektet më të rëndësishme të zhvillimit global.
Faktorët
Shëndeti, arsimi dhe standardi i jetesës janë tre faktorët mbi të cilët bazohet HDI. Këto maten me:
- Jetëgjatësia në lindje - për të vlerësuar gjasat për një jetë të gjatë dhe të shëndetshme
- Vitet mesatare të shkollimit - për të llogaritur aksesin e brezit të vjetër në njohuri
- Të ardhurat kombëtare bruto (GNI) për frymë – për të matur standardin e jetesës
Indeksi i Zhvillimit Njerëzor (HDI) ndahet në katër kategori: shumë i lartë (0.8-1.0), i lartë (0.7-0.79), i mesëm (0.55-.70) dhe i ulët (nën 0.55). (nën 0.55). Renditja që nga viti 2021:
- Zvicër (Rezultati-0,962)
- Norvegjia (Rezultati-0,961)
- Islanda (Rezultati- 0,959)
- SAR e Hong Kongut (Rezultati- 0,952)
- Australi (Rezultati-0,951)
Lista e zhvillimit njerëzor sipas Kombeve të Bashkuara kur Shqipëria renditet e 67-ta me një rezultat prej 0.796 pikë:
Edel Strazimiri / SCAN
Sondazh
Suedia planifikon të ndërtojë rrugën e parë elektrike të përhershme në botë!
Ndërsa BE miratoi një ligj historik muajin e kaluar për të kërkuar që të gjitha makinat e reja të shitura të kenë zero emetime CO2 nga viti 2035, vendet......
Rritje e madhe e shpenzimeve ushtarake në gjithë botën!
Sa më shumë probleme aq më shumë para. Me këto fjalë mund të përshkruhen shkurtimisht përmbledhjet e raportit të fundit të Institutit për studimin e paqes në......
Raporti i ri paralajmëron: Vetëm 9 vende do të përmbushin objektivat e BE-së për klimën sipas rregullave të reja fiskale!
Sipas raportit nga Fondacioni New Economics që shqyrton sfidën e pajtimit të Marrëveshjes së Gjelbër Europiane me rregullat fiskale të bllokut vetëm 9 nga 27......
17 gjuhë europiane që nuk i dinit se ishin afër zhdukjes - Kush janë mw të rrezikuarat?
A e dini se ndërsa Bashkimi Evropian mund të ketë 24 gjuhë zyrtare të njohura nga shtetet e tij anëtare, në fakt ka mbi 200 gjuhë të tjera që fliten në të......
Rritet tregtia me det e hekurudhë, “ajri” në rënie! 3-mujori, INSTAT: Nga porti i Durrësit u transportuan 96% e mallrave me det
Volumi i mallrave të tregtuara me det dhe hekurudhë shënoi rritje gjatë 3-mujorit të parë të vitit, ndërkohë që transporti ajror ka shënuar rënie në raport me......
Shqipëria me inflacionin më të ulët të sheqerit në Europë - Ra ndjeshëm në 3 muajt e parë të vitit. Rreth 2.5 herë më pak edhe se rajoni
Në Europë çmimi i sheqerit shënoi vlera rekord përsa i përket rritjes së mëtejshme edhe në këtë fillim viti, por ndërkohë ky produkt në Shqipëri shënoi një......
Tregu global i gazit të lëngshëm - Forcohet dominimi i SHBA, dobësohet roli i Rusisë
Me vendosjen e kufizimeve të njëpasnjëshme të botës perëndimore ndaj Rusisë, po shfaqen vende të tjera në dominimim e tregut global të gazit të lëngshëm......
“Thirrja e qeverisë ndaj bizneseve, e gabuar” - Muça: Rritja e pagave nuk mund të cilësohet si rritje standardi
Thirrjes së qeverisë që bizneset të rrisin standardet dhe kushtet për punonjësit dhe jo vetëm, për ekspertët cilësohet si e gabuar. Sipas Muçës kjo thirrje nuk......
