Gjermania, sërish i “sëmuri” i Evropës? - Rënia e industrisë, varësia nga eksportet shtojnë pasigurinë për të ardhmen
Ekonomia renditet si një nga shqetësimet kryesore mes votuesve gjermanë përpara zgjedhjeve të përgjithshme të së dielës. Gjermania ka kaluar vitet e fundit nga fuqia ekonomike e Evropës në pengesën e rritjes së eurozonës. Për disa, kjo po ngre pyetje ekzistencialiste në lidhje me modelin ekonomik të vendit, i cili mbështetet më shumë në industri dhe eksporte sesa shumica e ekonomive të tjera të mëdha.
Në vitin 1989, viti i rënies së murit të Berlinit, Gjermania ishte ekonomia e tretë më e madhe në botë. Por ribashkimi i vendit imponoi kosto të mëdha. Një ngadalësim i kërkesës për eksport gjatë asaj dekade kontribuoi në normat dyshifrore të papunësisë dhe, nga fundi i viteve ‘90, Gjermania u etiketua si "i sëmuri i Evropës".
Qeveria zbatoi reforma të ashpra, duke sanksionuar njerëzit që refuzonin ofertat e punës dhe duke kufizuar përfitimet e papunësisë, midis viteve 2002 dhe 2005. Reformat kontribuuan në një rënie të mprehtë të papunësisë. Rritja ekonomike shtoi ritmin pasi Gjermania mbërtheu një model të karakterizuar nga një bazë e fortë industriale, me makinat si produktin e saj kryesor.
Përfitimet e globalizimit
-Energjia e lirë
Së pari, Gjermania dhe industria e saj ushqyen një mbështetje në importet e lira të energjisë nga Rusia, një partneritet energjetik që e mbajti edhe pas pushtimit të Gjeorgjisë nga Kremlini në 2008 dhe aneksimit të Krimesë në 2014. Pasi siguroi furnizime të lira dhe të bollshme me energji bërthamore nga Moska, Gjermania vendosi në 2011 të largohej nga energjia bërthamore, pas katastrofës në Fukushima. Impiantet e fundit u planifikuan të mbylleshin deri në vitin 2022.
Në vitin para pushtimit të Ukrainës nga Rusia, 32% e gazit, 34% e naftës së papërpunuar dhe 53% e qymyrit të marrë nga gjeneratorët gjermanë të energjisë dhe prodhuesit e çelikut vinin nga Rusia.
-Eksportet e forta
Në vitin 2002, euro u bë realitet për 320 milionë njerëz. Gjermanët dolën si fituesit më të mëdhenj nga ndarja e një monedhe me kolegët e tyre evropianë. Për një vend të ndërtuar mbi fuqinë e eksportit, norma e konvertimit 2 me 1 midis markës dhe euros ishte shumë bujare për eksportuesit, duke i bërë mallrat e tyre të dukeshin më të lira në tregjet evropiane.
Rritja e shpejtë e Kinës, e përshpejtuar me anëtarësimin në Organizatën Botërore të Tregtisë në 2001, solli kërkesë të madhe për mallra industriale "Made in Germany". Kjo rriti suficitin tregtar karakteristik të ekonomisë gjermane. Modeli ekonomik i eksportit të produkteve funksionoi për gati dy dekada dhe e bëri Gjermaninë motorin ekonomik të zonës euro dhe spirancën e monedhës së përbashkët.
Lufta në Evropë
Megjithatë, nën sipërfaqe kishte disa zhvillime që do të minonin modelin ekonomik gjerman. Goditja e parë erdhi me pushtimin e Ukrainës nga Rusia. Gjermania ishte bërë tepër e varur nga importet ruse të naftës dhe gazit dhe në vitin 2022 çmimet e energjisë u rritën. Për më tepër, centrali i fundit bërthamor në Gjermani u mbyll në vitin 2023, duke kufizuar alternativat ndaj karburanteve ruse.
Rritja e shpejtë e çmimeve e bëri të vështirë për industrinë gjermane që të mbetej konkurruese. Vendi pati një rënie prej 20% të prodhimit në sektorët me intensitet energjie në vitin 2023. Kriza energjetike përkeqësoi një rënie të qartë që kishte filluar në prodhimin industrial që në fund të 2017.
Modeli ekonomik i Gjermanisë kishte një tjetër varësi që u bë thembra e Akilit: mbështetja e saj në eksportet, veçanërisht në Kinë. Megjithëse Gjermania përfitoi shumë nga eksportet në ekonominë më të madhe të Azisë, Kina po ngjitej në shkallët e cilësisë dhe po bëhej një konkurrente e ashpër.
Berlini ka gjithashtu një suficit të rëndësishëm tregtar me SHBA-në, i cili arriti një nivel rekord prej 70 miliardë eurosh vitin e kaluar dhe tani mund të jetë në rrezik nëse Presidenti Donald Trump vendos tarifat për të cilat ka paralajmëruar. Rreth një e katërta e këtij suficiti, i cili arriti një nivel të ri në vitin 2024, vjen nga produktet e automobilave, ndërsa në rastin e mallrave digjitale, Gjermania ka një deficit.
Teksa dy partnerët kryesorë tregtarë, Kina dhe SHBA, po investonin shumë në inovacion, Gjermania ishte plotësisht e fokusuar në shpëtimin e industrisë së sëmurë, në vend që të investonte për të ardhmen. Vendi i cili kishte qenë në krye të inovacionit industrial për dekada, vuajti për t'u përshtatur me epokën digjitale.
Gjermanët ngurrojnë të përshtaten me teknologjitë e reja. Një shembull janë fakset, që përdoren ende në tre të katërtat e kompanive gjermane. Frena e borxhit, një rregull fiskal që kufizon huamarrjen publike, ka kufizuar aftësinë e Gjermanisë për të investuar në modernizimin e ekonomisë së saj. Digjitalizimi nuk ka qenë kurrë prioritet, siç tregon shembulli i fibrave optike. Gjermania renditet e 36-ta nga 38 ekonomitë e industrializuara për lidhjet e shpejta të internetit.
Të gjithë këta faktorë kanë nxitur pakënaqësi te gjermanët, të cilët po u drejtohen partive populiste për të zgjidhur situatën ekonomike, duke çuar në fragmentim të peizazhit politik. Alternativa e ekstremit të djathtë për Gjermaninë (AfD) dhe partia e majtë Buendnis Sahra Wagenknecht (BSW) pritet të fitojnë në total rreth një të katërtën e votave në zgjedhjet e 23 shkurtit.
Dy dekada më vonë, debati nëse Gjermania është përsëri "i sëmuri i Evropës" është rikthyer. Ndërsa ekonomia e saj po lufton nën peshën e sfidave strukturore, Berlini ka ende shumë pika të forta: bizneset e mesme, nivelet e larta të punësimit, një suficit tregtar dhe financa të qëndrueshme publike. Pas zgjedhjeve të së dielës, do të jetë detyra e qeverisë së re të zbatojë reformat e nevojshme për të shfrytëzuar potencialin e vendit.
Sondazh
Vota e diasporës/ Celibashi: Mbi 160 mijë zgjedhës të regjistruar në PER. Kush refuzohet mund të riaplikojë!
Komisioneri Shtetëror i Zgjedhjeve , Ilirjan Celibashi njoftoi sot përmes një postimi në rrjetet sociale se mbi 160 mijë zgjedhës shqiptarë nga jashtë janë......
Jo më luftë tregtare? – Trump: “Marrëdhënia që kam me presidentin Xi është e shkëlqyer"!
Presidenti amerikan Donald Trump u tha gazetarëve se një marrëveshje tregtare me Kinën "është e mundur" në një intervistë në bordin e Air Force One. Ai tha......
Rimarrja e patentës pas humbjes së pikëve – DPSHTRR: Vetëm 234 persona e kanë rifituar!
Drejtoria e Përgjithshme e Shërbimit të Transportit Rrugor njoftoi sot se nga 1813 ri regjistrime pas humbjes së të gjitha pikëve të lejes së drejtimit,......
Si është mbyllur kjo javë për valutat kryesore?
Dollari amerikan e ka mbyllur javën në rënie pasi në ndryshim nga dje është blerë sot me 94.2 lekë dhe është shitur me 95.2 lekë. Euro blihet sot me 98.7......
Rama me punonjësit e bashkisë: Integrimi në BE kalon nga Tirana-“Lejet e ndërtimit, motori i zhvillimit të qytetit"
Sektori i ndërtimit është motori i zhvillimit ekonomik të kryeqytetit. Në një takim me punonjësit e Bashkisë Tiranë, kryeministri Edi Rama tha se falë lejeve......
SHBA, gripi i shpendëve “sëmur” tregun - Përhapja e sëmundjes nxit kërkesën për marrjen me qira të pulave
Përhapja e gripit të shpendëve në SHBA ka rritur çmimet e vezëve dhe ka zbrazur raftet, duke shkaktuar një rritje të mprehtë të kërkesës për shërbimet e......
Muaji i parë i Trump në detyrë: Si ka ndikuar në tregjet financiare?!
Ka kaluar një muaj nga inaugurimi i Donald Trump në Shtëpinë e Bardhë. Presidenti i rikthyer i SHBA-së ka vepruar me shpejtësi sipas politikave të tij të......
Si do të ndikojnë tarifat tek inflacioni në SHBA? - Fed, e shqetësuar për pasojat e politikave të Trump
Zyrtarët e Rezervës Federale në janar ranë dakord se do të duhej të shihnin uljen e mëtejshme të inflacionit përpara se të ulnin normat e interesit.......
