Kriza ushqimore: Pse tani ushqimi ka kosto astronomike?!
Nga pandemia te lufta në Ukrainë, nga çmimet e karburanteve te ngjarjet ekstreme klimatike: arsyet e ushqimit të shtrenjtë dhe kriza ushqimore.
Treqind milionë njerëz në botë nuk kanë ushqim të mjaftueshëm dhe mes tyre, 44 milionë në 38 vende të ndryshme janë në prag të urisë: ky është alarmi që ngriti kreu i Programit Botëror të Ushqimit, David Beasley, gjatë takimi i Këshillit të Sigurimit të OKB-së më 19 maj. Çmimi i ushqimit është në nivelin më të lartë që nga viti 1990, dhe pasojat kaskadë të luftës midis Rusisë dhe Ukrainës rrezikojnë të krijojnë, që në vitin 2023, një problem global jo vetëm të kostove, por edhe të disponueshmërisë së ushqimit.
Rritja e çmimeve globale të ushqimeve është kryesisht për shkak të fillimit të pandemisë Covid në 2020: ndërprerjes së zinxhirëve të furnizimit të diktuar nga bllokimet dhe bllokimit të lidhjeve ndërkombëtare iu bashkua edhe rritja e çmimit të lëndëve djegëse fosile, e cila ka efekte shumë konkrete në industrinë ushqimore. Siç shpjegon një artikull i botuar në New Scientist, sektori i bujqësisë përdor gjerësisht lëndët djegëse fosile për prodhimin e plehrave, përpunimin dhe transportin e produkteve përfundimtare. Sipas një vlerësimi të vitit 2019, 64% e ndryshueshmërisë në çmimet e ushqimeve mund të shpjegohet nga çmimet e karburanteve.
Në këtë kontekst ndërkombëtar, pushtimi i Ukrainës ka dhënë dy goditje të synuara mirë. Nga njëra anë, pushtimi i vendit nga Rusia shkakton një mungesë të drejtpërdrejtë të produkteve ushqimore: në vitin 2019 Ukraina prodhoi 9% të eksporteve botërore të grurit, 16% të misrit, 10% të elbit dhe 40% të vajit të lulediellit. Nga ana tjetër, konflikti ka rritur më tej kostot e lëndëve djegëse fosile, duke shkaktuar një rritje indirekte të çmimeve të ushqimeve.
E gjithë kjo ndodhi në momentin më pak të shënuar në historinë e fundit, papritur dhe me shumë vende tashmë në borxhe për shkak të situatës së vështirë pas pandemisë. Pasojat më të këqija po shihen aktualisht në Republikën Demokratike të Kongos, Afganistan, Etiopi dhe Jemen, por kriza prek edhe familjet me të ardhura të ulëta në vendet më të pasura. Për shembull, të jesh në gjendje të përballosh kalori të mjaftueshme për të mbijetuar nuk është njësoj si të vendosësh një dietë të ekuilibruar në pjatën tënde.
Kriza mund të zgjasë me vite. Ukraina ka ende rezerva të konsiderueshme të grurit dhe vajit të lulediellit, por me portet e kontrolluara nga Rusia në Detin e Zi, mungon infrastruktura për t'i eksportuar ato në pjesën tjetër të botës. Nëse hapësira e zënë nga këto mallra nuk pastrohet, nuk do të ketë mjaftueshëm për të ruajtur të korrat e reja. Pra, ndërsa bota po vuan nga uria, i gjithë sistemi bujqësor i vendit është në rrezik të shkatërrimit, në atë që Beasley e quajti "një shpallje lufte për sigurinë globale të ushqimit që do të rezultojë në zi buke, destabilizim dhe emigrim masiv në mbarë botën".
Një hap tjetër i rëndësishëm për të kuptuar situatën është rritja e çmimeve të plehrave, çmimet e të cilave tashmë ishin në rritje që nga viti 2020 dhe prej të cilave Rusia dhe Ukraina janë eksportuesit kryesorë. Çmimi i tyre është trefishuar, ndonjëherë katërfishuar në krahasim me para Covid-it, dhe shumë kultivues nuk mund të përballojnë më përdorimin e tyre, ose po i drejtohen kulturave që kërkojnë më pak.
Sikur të mos mjaftonte kjo, ngjarjet ekstreme të motit kanë pasur një ndikim të rëndë në të korrat: në Kinë, reshjet e dendura të shiut mund të kenë bërë prodhimin e grurit të këtij viti më të keqin në rekord; Australia dhe Afrika e Jugut luftuan me përmbytjet, SHBA me thatësirën, India dhe Pakistani me valë të nxehta rekord. Ndryshimet klimatike i kanë bërë këto ngjarje më të mundshme dhe do të vazhdojnë të jenë të tilla gjatë viteve të ardhshme. Me kaq shumë faktorë në lojë, çmimet globale të ushqimeve mund edhe të përkeqësohen.
Zgjidhja është e thjeshtë vetëm në letër: ne duhet të prodhojmë më shumë ushqim duke përdorur më pak tokë dhe në të njëjtën kohë të ulim varësinë tonë nga lëndët djegëse fosile. Krahasuar me situatën aktuale, diversiteti më i madh në kulturat nga të cilat varet pjesa më e madhe e nevojave tona për kalori do ta bënte sektorin ushqimor më elastik ndaj goditjeve të politikës dhe historisë.
Disa veprime që mund të ndërmerren tani janë përdorimi i tokës në dispozicion për prodhimin e ushqimit dhe jo biokarburanteve; të zvogëlojë konsumin e mishit (në mënyrë që toka e përdorur për prodhimin e ushqimit të mund të presë të korra për konsum njerëzor) dhe, për vendet që e kanë me bollëk, të shesë një pjesë të rezervave të drithit, duke rritur kështu disponueshmërinë e ushqimit në treg. FCS
Edel Strazimiri / SCAN
Sondazh
Recesion global? Ende jo, thonë ekonomistët por përgatituni për çmime të larta, rritje të ulët
Një recesion global nuk është i pashmangshëm, por është gati për rritje të kostove dhe rritje më të ngadaltë, thonë ekonomistët. "Nuk do të ketë "pas" të......
Bursat europiane e nisin javën në rritje - Investitorët presin inflacionin në Gjermani dhe besimin konsumator në Eurozonë
Tregjet europiane po qëndrojnë në rritje të lehtë në sesionin e sotëm, ndërsa tregtarët presin një hap më të ngadaltë nga Rezerva Federale, me rritjen e......
Nafta Brent, pranë 120 dollarë për fuçi - Fokusi te samiti i BE, pritet marrëveshje për embargo ndaj naftës ruse
Nafta po qëndron në rritje në sesionin e parë të kësaj jave, me Brentin e Londrës që është ngjitur në rreth 120 dollarë për fuçi. Investitorët po presin......
Euro zgjeron fitimet përballë dollarit - Investitorët i frikësohen një recesioni global, si pasojë e inflacionit
Euro ka vijuar forcimin përballë dollarit amerikan edhe në fillim të kësaj jave dhe pritet të publikojë fitime e para mujore, gjatë majit, në pesë muajt e......
Gjermani-Kinë, fundi i partneritetit fitimprurës? - Berlini zyrtar do të ridimensionojë marrëdhënien me Pekinin!
Kina shtyp ujgurët, mbështet Rusinë në luftën e Ukrainës. Berlini zyrtar do të ridimensionojë marrëdhënien me Pekinin. Problemi është se Kina është partnerja......
Anulime fluturimesh dhe pritje pa fund: Çfarë po ndodh në aeroportet europiane?!
Pritje pa fund në kontrollet e sigurisë, fluturime të anuluara. Para sezonit të verës dega e fluturimeve duket në limitet e saj. Cilat janë arsyet dhe si është......
Presidenti serb siguron marrëveshjen e gazit me Putinin – Pritet që Lavrov të vizitojë Beogradin në fillim të qershorit
Presidenti i Serbisë njoftoi se ai ka siguruar një marrëveshje "jashtëzakonisht të favorshme" të gazit natyror me Rusinë gjatë një bisede telefonike të dielën......
Java nis pozitivisht për Euron, Frangën dhe Paundi ndërsa Dollari humbet ndjeshëm pikë!
Dollari amerikan e ka nisur negativisht këtë javë pasi në raport me javën e shkuar ka regjistruar rënie të ndjeshme të kuotës teksa blihet sot me 112 lekë dhe......
