Dy luftëra dhe 50 zgjedhje - Krizat politike që kërcënojnë ekonominë globale
Sulmet Houthi ndaj anijeve tregtare në Detin e Kuq, një nga qendrat më kritike të tregtisë botërore, po shkaktojnë goditje të reja pasigurie në ekonominë botërore - tashmë të përfshirë nga një mori krizash gjeopolitike.
Rreziku që konflikti në Gaza të përshkallëzohet dhe të përhapet në Lindjen e Mesme është më i fundit në një seri krizash të paparashikueshme, pas pandemisë së koronavirusit dhe luftës në Ukrainë, për të goditur, devijuar dhe çorientuar ekonominë globale. Mirëpo, veç të gjithave, brenda vitit të ri që njerëzimi po përgatitet të mirëpresë, është e dukshme një valë destabiliteti politik, me efekte potencialisht të thella dhe afatgjata, në funksion të dhjetëra proceseve zgjedhore.
Mbi dy miliardë njerëz në rreth pesëdhjetë vende, nga India, Meksika dhe Afrika e Jugut, natyrisht në Shtetet e Bashkuara dhe Europë, do të shkojnë në votime. Në total, votuesit në këto zgjedhje “olimpike” të vitit 2024 i përgjigjen 60% të prodhimit ekonomik botëror. Fituesve do t'u kërkohet të bëjnë politika kritike, duke përcaktuar subvencionet e industrisë, lehtësimet tatimore, tranzicionet teknologjike, evolucionin e inteligjencës artificiale, kontrollet rregullatore, kanalet tregtare, investimet, lehtësimin e borxhit dhe tranzicionin e energjisë. Garat elektorale ka të ngjarë të sjellin në pushtet populistët e zemëruar, të cilët mund të shtyjnë për kontrolle më të forta mbi tregtinë, investimet e huaja dhe ndryshimet në menaxhimin e imigracionit. Politika të tilla mund ta çojnë ekonominë globale në "një botë shumë të ndryshme nga ajo me të cilën jemi mësuar. Në shumë vende, skepticizmi për globalizimin është rritur nga rënia e standardeve të jetesës dhe rritja e pabarazive.
Zgjedhjet më të mëdha të vitit të ardhshëm sipas popullsisë janë në Indi, ekonomia me rritjen më të shpejtë në botë duke u përpjekur të konkurrojë me Kinën si një qendër globale e prodhimit. Megjithatë, zgjedhjet në SHBA do të jenë më të rëndësishmet për ekonominë globale.
Javën e kaluar Uashingtoni dhe Brukseli ranë dakord të pezullojnë, deri në zgjedhje, tarifat për çelikun dhe aluminin europian dhe për uiskit dhe motoçikletat amerikane. Kjo marrëveshje thuhet se favorizon Joe Biden, i cili, me votën popullore, duket se po mban një qëndrim të ashpër ndaj marrëveshjeve tregtare. Nga ana tjetër, ish-presidenti Donald J. Trump, si kandidati i supozuar republikan dhe kampioni i proteksionizmit tregtar, ka propozuar vendosjen e një takse 10% për të gjitha mallrat e importuara në SHBA – një veprim agresiv që në mënyrë të pashmangshme do t'i çonte vendet e tjera në hakmarrje.
Zgjedhjet presidenciale të Tajvanit në janar kanë potencialin për të përshkallëzuar tensionet midis Shteteve të Bashkuara dhe Kinës. Në Meksikë, procesi zgjedhor do të përcaktojë qasjen e qeverisë ndaj energjisë dhe investimeve të huaja. Ndërsa një president i ri në Indonezi mund të ndryshojë politikën për mineralet kritike si nikeli.
Për momentin, perspektiva ekonomike globale për vitin e ardhshëm është e përzier. Rritja në shumicën e vendeve të botës mbetet e ngadaltë, ndërkohë që dhjetëra vende në zhvillim janë në rrezik të mospagimit të borxheve të tyre qeveritare. Në anën e mirë, rënia e mprehtë e inflacionit po i shtyn bankierët qendrorë të ulin normat e interesit ose të paktën të ngrijnë rritjen e tyre. Kostot më të ulëta të huamarrjes janë përgjithësisht një nxitje për investime dhe blerje banesash.
Dorina Kurtaj /SCAN
Sondazh
Sa ju bindin programet ekonomike të partive për zgjedhjet e 11 majit 2025?
-
Janë të detajuara dhe të realizueshme
-
Kanë ide të mira, por mungojnë detajet e zbatimit
-
Janë premtime të parealizueshme
E-albania do të jetë me asistent virtual - Qendër e re kontakti. Omnichannel, ndihmë online, thirrje zanore dhe asistencë direkte
Portali E-albania do t’i nënshtrohet vitet në vijim një procesi rrënjësor modernizimi, i cili do të finalizohet me një asistent virtual i cili do t’u......
12 faktet më interesante dhe të çuditshme të Krishtlindjeve nga e gjithë bota
Edhe pse Krishtlindja ka të bëjë me traditat, ka shumë gjëra interesante dhe ndonjëherë edhe të çuditshme në lidhje me këtë festë. A e dini pse Rudolph në renë......
Pemë, dekorime, dhurata - Cili vend shpenzon më shumë për Krishtlindje?
Krishtlindja bashkon kostot e pemëve, dekorimeve dhe dhuratave, një përzierje që ndryshon nga vendi në vend. Industria e pemës së Krishtlindjes në BE ka një......
Këngët e Krishtlindjes, një “minierë ari” Sa fitojnë në vit Mariah Carey, Michael Bublé dhe të tjerët?
Nën ato melodi që janë kolona zanore e puthjeve ose hapjes së dhuratave, tingujve të kambanave, atyre teksteve që flasin për sajë e darka me të afërmit dhe......
Mjetet për pasagjerë, cili qark kryeson? - Durrësi ka numrin më të lartë për banorë. Dibra me rritjen më të madhe vjetore
Sipas të dhënave të 'Institutit të Statistikave', në vitin 2022, numri gjithsej i mjeteve rrugore me status aktiv dhe ato të çregjistruara përkohësisht......
“All I Want For Christmas Is You” - Sa fiton Mariah Carey nga kënga e saj më e dëgjuar?
Mariah Carey është një nga artistet më të apasionuara pas Krishtlindjes dhe ka një arsye shumë të fortë për këtë. Ylli i popit ka adhuruar Krishtlindjet që......
Shkencëtarët zbulojnë antibiotikët e parë të rinj në mbi 60 vjet duke përdorur inteligjencën artificiale!
Përdorimi i inteligjencës artificiale (AI) po provon të jetë një ndryshim i lojës kur bëhet fjalë për mjekësinë me teknologjinë që tani i ndihmon shkencëtarët......
Aeroportet më stresues në botë për të udhëtuar gjatë festave të fund vitit: Shumë prej tyre ndodhen në Europë!
2023 ka qenë një vit sfidues për udhëtimet ajrore, me industrinë e aviacionit të rrënuar nga grevat, problemet e sistemit dhe kushtet e motit shkatërrues.......
