Studiuesit paralajmërojnë: 1 në 3 njerëz në mbarë botën po thithin ndotjen e ajrit në shtëpi!
Ndotja e ajrit në familje ende vret miliona njerëz çdo vit, edhe pse nivelet e ekspozimit bien në mbarë botën, ka zbuluar një studim i ri.
Në vitin 2021, ndotja e ajrit në shtëpi, e cila ndodh kur njerëzit gatuajnë me zjarr të hapur ose soba të ushqyer nga vajguri, qymyri, druri, mbeturinat e të korrave ose plehrat e kafshëve kontribuan në 3.1 milionë vdekje në mbarë botën, me shumicën e vdekjeve në vendet me të ardhura më të ulëta, sipas analizës së botuar në revistën mjekësore The Lancet.
Ndotja e ajrit në shtëpi përmban grimca të vogla që mund të hyjnë në qarkullimin e gjakut përmes mushkërive. Ajo është e lidhur me një sërë çështjesh shëndetësore, duke përfshirë kancerin e mushkërive, goditjen në tru, sëmundjet e zemrës, diabetin e tipit 2, çrregullimin kronik obstruktiv pulmonar (COPD), infeksionet e frymëmarrjes, kataraktet dhe çrregullimet neonatale.
Ai gjithashtu mund të ketë pasoja vdekjeprurëse për fëmijët, duke kontribuar në më shumë se 500,000 vdekje në mesin e fëmijëve nën moshën 5 vjeç në 2021, sipas studimit. Kjo është rreth 11 për qind e të gjithë vdekshmërisë nën 5 vjeç.
"Niveli i lartë i barrës pediatrike i vlerësuar në këtë studim është një shkak kryesor për shqetësim," thanë autorët e studimit nga Instituti për Metrikë dhe Vlerësim Shëndetësor me qendër në SHBA (IHME). Ata shtuan se efektet shëndetësore mund të jenë “fatale dhe afatgjata dhe nuk kanë marrë vëmendjen e duhur nga studiuesit dhe politikëbërësit”.
Ndërmjet viteve 1990 dhe 2021, përqindja e njerëzve të ekspozuar ndaj ndotjes së ajrit në shtëpi nga lëndët djegëse të ngurta të gatimit ra në të gjithë botën nga 56.7 për qind në 33.8 për qind, tregojnë vlerësimet. Por numri aktual i njerëzve të ekspozuar ra vetëm me 10 për qind ose rreth 350 milionë njerëz duke arritur në 2.67 miliardë njerëz të ekspozuar në vitin 2021.
Kjo është për shkak të rritjes së popullsisë në vende si Afrika Sub-Sahariane, ku 78.8 për qind e njerëzve ishin të ekspozuar ndaj ndotjes së ajrit në shtëpi nga karburantet e ngurta të gatimit, thanë autorët e studimit.
Midis 1990 dhe 2021, numri i vdekjeve të lidhura me ndotjen u rrit nga 685,000 në 741,000 në rajon, tha IHME. Azia Jugore kishte shkallën tjetër më të lartë, me 53.2 për qind të njerëzve të ekspozuar në 2021.
Ndërkohë, në Europën Qendrore dhe Lindore dhe në Azinë Qendrore, kjo normë ishte 7.5 për qind. Në vendet me të ardhura të larta, ishte vetëm 0.4 për qind.
Studiuesit thanë se rezultatet nënvizojnë rëndësinë e ndihmës së “komuniteteve me burime të pamjaftueshme” për kalimin drejt burimeve më të pastra të energjisë. Kjo mund të përfshijë kërkimin dhe zhvillimin për teknologjitë e reja, subvencionimin e pajisjeve që përdorin energji të pastër, zbatimin e kufizimeve të emetimeve, nxitjen e investimeve të sektorit privat dhe fushatat e ndërgjegjësimit publik.
“Iniciativa të tilla janë thelbësore për zbutjen e rreziqeve shëndetësore dhe promovimin e zhvillimit të qëndrueshëm, duke përmirësuar përfundimisht cilësinë e jetës dhe rezultatet shëndetësore për miliona njerëz”, thanë autorët e studimit.
Sondazh
Sa biznese i kanë në “dorë” plazhet e Shqipërisë? - 699 mijë çadra në shërbim të pushuesve, 17 milionë euro xhiro në 2024
Numri i subjekteve turistike që paguajnë tarifën e zënies së plazheve publike është rritur përgjatë vitit që lamë pas. Referuar të dhënave nga Agjencia......
100 mld lekë borxh të brendshëm në prill-qershor - Emetohen sërish obligacionet 20-vjeçare. Bonot 12-mujore, më të shpeshtat
Në tremujorin e dytë, qeveria shqiptare planifikon të marrë 100 miliardë lekë borxh të brendshëm. Ministria e Financave ka publikuar kalendarin e emetimeve,......
Kanadaja do të rrisë prezencën ushtarake në Arktik - Carney njoftoi 420 milionë dollarë investim për të forcuar sigurinë
Kryeministri Mark Carney tha se Kanadaja do të rrisë praninë ushtarake dhe të sigurisë në Arktik, një hapësirë e ngrirë dhe e pasur me minerale që ka......
Tunelet në Elbasan-Librazhd, gati për 1 vit - Rama dhe Balluku inspektojnë punimet për ndërtimin e Korridorit VIII
Gërimimi i dy tuneleve me gjatësi 1.1 km, që lidhin Elbasanin me Librazhdin si pjesë e Korridorit VIII do të përfundojë në shtator të këtij viti, ndërsa......
Franca, 1.5 miliardë euro për avionë luftarakë - Macron synon të rrisë autonominë mbrojtëse dhe forcën bërthamore
Presidenti Emmanuel Macron tha se Franca do të porosisë avionë të tjerë luftarakë Rafale në vitet e ardhshme dhe do të investojë gati 1.5 miliardë euro në......
BE rrezikon më shumë tarifa nga Trump - Rezultatet e hetimeve ndaj “Big Tech” mund të rrisin tensionet me SHBA-në
Komisioni Evropian do të marrë vendimet për të caktuar nëse Apple, Meta dhe Google shkelin ligjet e BE-së për konkurrencën digjitale. Këto vendime mund t'i......
“Vetëshpallen” mbi 8,800 pronarë përfitues - Rritet fluksi i aplikimeve në QKB, më shumë transparencë
Rreth 9 mijë aplikime janë depozituar në Qendrën Kombëtare të Biznesit gjatë vitit që lamë pas në regjistrin e pronarëve përfitues, i cili është detyrim......
400 mln euro kredi nga mikrofinanca - Në 2024, portofoli i sektorit u rrit me 12%. Vijon të jetë huadhënës kryesor në bujqësi
Sektori i mikrofinancës, pra subjektet financiare jobanka, shoqëritë e kursim-kreditit dhe unionet e tyre, kanë disbursuar rreth 400 milionë euro kredi të......
