Pse Trump po vendos tarifa?- Analiza, vendet që do të goditen më shumë nga masat e SHBA-së
Presidenti i SHBA-së, Donald Trump, ka nxitur tensionet globale me kërcënimet e tij për vendosjen e tarifave.
Pas shpalljes dhe më pas pezullimit të masave ndaj Kanadasë dhe Meksikës, goditjes së mallrave kineze me një tarifë shtesë prej 10% dhe gjithashtu kërcënimit të Bashkimit Evropian, vendet dhe tregjet janë të shqetësuara se ku do të shkojë më pas presidenti amerikan.
Politikat e Trump vijnë në një kohë kur SHBA ka një bilanc të madh negativ tregtar me pjesën tjetër të botës. Kjo ndodh kur një vend ble ose importon më shumë nga vendet e tjera në raport me sasinë që eksporton në to.
Në vitin 2024, SHBA pati një deficit tregtar prej më shumë se 1.2 trilion dollarësh me pjesën tjetër të botës, por operoi një suficit prej gati 300 miliardë dollarësh në shërbime.
Analiza shikon kryesisht tregtinë e mallrave fizike në krahasim me shërbimet, të cilat ndryshe nga tregtia e mallrave nuk u nënshtrohen tarifave dhe kontrolleve kufitare.
Cilat vende eksportojnë më shumë mallra në SHBA?
Në vitin 2024, Shtetet e Bashkuara morën më së shumti importe nga Meksika, Kina dhe Kanadaja. Secili prej këtyre vendeve eksportoi më shumë se 400 miliardë dollarë mallra në SHBA.
Meksika dhe Kanadaja eksportojnë shumë automjete në tokën amerikane, si dhe energji dhe naftë. Makineritë dhe pajisjet elektrike përbëjnë gjithashtu një pjesë të konsiderueshme të eksporteve meksikane në SHBA. Eksportet kineze përfshijnë elektronikë, makineri dhe mallra bujqësore.
Aleatët evropianë dhe aziatikë, si Gjermania, Japonia, Koreja e Jugut dhe Vietnami, janë eksportuesit e radhës më të mëdhenj në SHBA, me vendin që importoi më shumë se 100 miliardë dollarë mallra nga secili prej këtyre shteteve vitin e kaluar. Ndërsa, nga Britania e Madhe, Shtetet e Bashkuara importuan 68 miliardë dollarë mallra atë vit.
Ndërsa Bashkimi Evropian trajtohet si një njësi e vetme për qëllime të tregtisë dhe tarifave, të dhënat përfshijnë shifra për çdo shtet anëtar individualisht.
Vlera kolektive e eksporteve që nga viti 2009 është 5.2 trilion dollarë për Kanadanë, 5.3 trilionë dollarë për Meksikën dhe 7.2 trilion dollarë për Kinën.
Trump po trajton deficitet e mëdha tregtare
Por tregtia funksionon në të dyja drejtimet. SHBA është importuesi më i madh në botë i mallrave, por Kina është eksportuesi më i madh.
Në përgjithësi, kur llogaritet vlera totale e importeve kundrejt eksporteve, SHBA ka gjithashtu deficitin tregtar më të madh në botë, me vlerë më shumë se 1 trilion dollarë. Disa vende eksportojnë shumë më tepër në SHBA sesa importojnë, dhe janë këto kombe që Trump duket se synon më shumë.
Vendet me të cilat SHBA ka deficitin më të madh tregtar janë Kina dhe Meksika, sipas të dhënave nga Administrata e Tregtisë Ndërkombëtare e SHBA.
Shifrat e vitit 2024 tregojnë se deficiti tregtar më i madh ishte me Kinën, në 296 miliardë dollarë. Për Meksikën vlera ishte 172 miliardë dollarë.
Deficitet e tjera më të mëdha të SHBA-së janë me Vietnamin, gjithnjë e më shumë një portë për kompanitë kineze që duan shmangin tarifat amerikane, e më pas me Irlandën, Gjermaninë dhe Tajvanin.
Cilët sektorë mund të preken më shumë?
Për Kanadanë, një nga tre vendet e shënjestruara për herë të parë nga tarifat e Trump në mandatin e tij të dytë, produktet më të rëndësishme që eksportohen në SHBA janë lëndët djegëse fosile, automjetet dhe makineritë.
Ndërsa Meksika ka një suficit të konsiderueshëm tregtar me SHBA-në, kjo e fundit ende dërgon produkte me vlerë dhjetëra miliarda dollarë në vetura, makineri dhe mallra elektrike në jug të kufirit. Këtu përfshihen mikroçipet, kabllot me fibra dhe pajisjet kompjuterike. Në tërësi, Meksika gjithashtu eksporton të njëjtat produkte në fqinjin e saj verior, megjithëse eksporti kryesor janë makinat dhe kamionët.
Meksika dhe Kanadaja kanë gëzuar kryesisht tregti të lirë me SHBA-në që nga viti 1994 kur Marrëveshja e Tregtisë së Lirë të Amerikës së Veriut hyri në fuqi. Ajo u zëvendësua në vitin 2020 nga Marrëveshja Shtetet e Bashkuara-Meksikë-Kanada.
Shtetet e Bashkuara tregtojnë një sasi të konsiderueshme karburantesh fosile me të dy fqinjët e saj. Njoftimi fillestar i Trump dukej se e pranoi këtë kur ai synoi burimet e energjisë që vijnë në SHBA me një tarifë më të vogël prej 10%.
Presidenti amerikan ka kërcënuar, por ende nuk ka njoftuar, tarifa për Bashkimin Evropian. Të dhënat tregojnë se produktet farmaceutike si vaksinat, makineritë dhe makinat përbëjnë gati gjysmën e eksporteve të BE-së në SHBA. Nga ana tjetër, nga SHBA-ja në BE, rrjedh nafta, artikujt farmaceutikë dhe makineritë.
Ndërsa Kina, gjysma e eksporteve të së cilës shkojnë në SHBA në pajisje elektrike si kompjutera, telefona dhe bateri, si dhe lodra dhe lojëra, ka zbatuar tarifa hakmarrëse pas masave të Trump. Eksportet amerikane në Kinë përfshijnë artikuj elektrike si mikroçipe, vaj dhe fasule soje.
Tregtia midis dy superfuqive globale ka qenë në rënie. Në vitin 2018, 21% e importeve të SHBA-së vinin nga Pekini, dhe deri në vitin 2023 kjo shifër kishte rënë në 14%.
Cilat vende janë më të ekspozuara?
Shumica dërrmuese e tregtisë së mallrave si për Kanadanë ashtu edhe për Meksikën shkon në SHBA, me 80% të mallrave meksikane dhe 78% të mallrave të eksportuara kanadeze që shkojnë në tokën amerikane, sipas të dhënave nga Comtrade.
BE, Kina dhe Britania e Madhe janë më pak të ekspozuara drejtpërdrejt, me 19%, 15% dhe 14% të produkteve të tyre të eksportuara që shkojnë në SHBA. Brenda BE-së, Gjermania dominon vlerën e eksporteve të bllokut, me më shumë se 160 miliardë dollarë në vitin 2024, por kjo përbën vetëm 10% të totalit të saj global. Irlanda, e cila eksporton rreth 100 miliardë dollarë në SHBA, ka më të lartën, me më shumë se një të katërtën e eksporteve të destinuara për tregun amerikan.
Megjithatë, edhe nëse përqindja e tregtisë së tyre direkte me SHBA-në është më e ulët, ekspertët paralajmërojnë se ndërlidhja e tregtisë botërore do të sillte pasoja për të gjitha vendet. Për shembull, nëse Gjermania goditet nga tarifat, por Britania jo, një kompani në Mbretërinë e Bashkuar mund të goditet nëse furnizon pjesë që përdoren në një produkt gjerman të destinuar për tregun amerikan.
Sondazh
Kina redukton subvencionet për energjinë e pastër- Vendi e arriti objektivin gjashtë vjet para afatit të caktuar
Agjencia kryesore e planifikimit ekonomik të Kinës tha se po merrte hapa për të zvogëluar subvencionet për projektet e energjisë së rinovueshme, pas një bumi......
Greqia “kontrollon” detet- Flota greke përbën 20% të kapacitetit global detar
Transporti detar grek kontribuoi me 150 miliardë euro në bilancin e pagesave të vendit gjatë dekadës së fundit, ndërsa ky sektor gjeneron midis 7% dhe 8% të......
Çipet globale, rekord shitjesh në 2024- Sektori u rrit me gati 20% në raport me një vit më parë
Shoqata e industrisë së gjysmëpërçuesve njoftoi se shitjet globale të çipeve arritën në 627.6 miliardë dollarë në 2024, një rritje prej 19.1% krahasuar me......
BE, 20 mld euro për inteligjencën artificiale- Synohet rritja e konkurrencës së bllokut ndaj SHBA-së dhe Kinës
Komisioni Evropian njoftoi krijimin e një fondi komunitar prej 20 miliardë eurosh për të promovuar kërkimin dhe inovacionin në fushën e inteligjencës......
Kryeadministratorja e AAPSK: Rritja e aseteve të konfiskuara, progres në luftën ndaj paligjshmërisë
Kryeadministratorja e Agjencisë për Administrimin e Pasurive të Sekuestruara dhe Konfiskuara (AAPSK), zj. Risena Xhaja mori pjesë sot, më 11.02.2025, në......
Leasing dhe turizmi, kombinimi fitues - Mjeti që po ndihmon kompanitë e makinave me qira të rriten
“Leasing” është kthyer në një mjet kyç për zhvillimin e sektorit të qirasë së makinave në Shqipëri. Leasing është një formë qiraje afatgjatë, ku një kompani......
Janar 2025, të ardhurat tatimore 5.4 milionë lekë me shumë se plani - Tatimet: Ecuri pozitive, 15% me shumë të ardhura se një vit më parë
Janari i këtij viti ka rezultuar i suksesshëm për Drejtorinë e Përgjithshme të Tatimeve. Referuar të dhënave të fundit, Drejtoria e Përgjithshme e Tatimeve......
Eurobond 650 mln euro pritet të jetë 10-vjeçar - Periudha e paraqitjes së interesit 11 shkurti - 11 mars 2025
Shqipëria ka nisur procesin për të emetuar një Eurobond të ri me vlerë 650 milionë euro, një lëvizje kyçe për financimin e borxhit aktual dhe mbështetjen e......
