Stagflacioni mund të “godasë” SHBA-në - Tarifat e Trump mund të përkeqësojnë situatën e vështirë ekonomike
Ekonomia e Shteteve të Bashkuara po tregon shenja të stagflacionit, me inflacionin në rritje dhe ngadalësimin e tregut të punës. Kjo mund të krijojë probleme për konsumatorët dhe investitorët, duke rritur çmimet dhe ulur fitimet.
Stagflacioni mund të rikthehet në SHBA pas rreth 50 vitesh, pasi shifrat e fundit ekonomike tregojnë për një ngadalësim të tregut të punës dhe ngecje të vazhdueshme të inflacionit. Tarifat e reja të Presidentit Donald Trump nuk do të ndihmojnë në përmirësimin e situatës.
Kjo rrezikon të krijojë një mjedis shumë të vështirë për konsumatorët. Papunësia mund të rritet dhe fitimet e pagave mund të ngadalësohen, edhe pse kostoja e jetesës rritet. Marrja e një kredie të re hipotekore ose makine do të kushtonte gjithashtu.
Çfarë është stagflacioni?
Stagflacioni ndodh kur ekonomia ngadalësohet ose tkurret, papunësia rritet, por edhe çmimet vazhdojnë rritjen. Është një problem që u shfaq për herë të parë në vitet 1970 dhe mbetet një sfidë për zyrtarët e qeverisë, dhe veçanërisht bankat qendrore, sepse paketa e zakonshme e politikave nuk funksionon mirë.
Zakonisht, inflacioni shkaktohet kur kërkesa për mallra dhe shërbime rritet më shpejt se oferta. Reagimi i politikës është normalisht ngadalësimi i ekonomisë, diçka që duke nisur nga vitet 1980 ka nënkuptuar rritje të normave të interesit. Në kushtet e stagflacionit, kostot më të larta të interesave mund të ulin rritjen e çmimeve, por gjithashtu mund të shkaktojnë ose përkeqësojnë një recesion.
Shkaqet e stagflacionit nuk janë plotësisht të qarta. Në vitet 1970, OPEC vendosi një embargo të naftës ndaj shumë vendeve perëndimore për mbështetjen e tyre ndaj Izraelin gjatë Luftës së Yom Kippur. Kjo krijoi një goditje strukturore çmimesh që u reflektua në ekonomi, e cila nuk u trajtua në mënyrë efektive nga qeveria e asaj kohe.
Cilat janë shenjat paralajmëruese?
Dy tendenca në ekonominë aktuale tregojnë këtë problem: të dhënat e vendeve të punës që janë dobësohen dhe inflacioni që është rritur më shumë se parashikimet.
Inflacioni i konsumatorit të janarit u rrit. Punëdhënësit shtuan shumë më pak vende pune në shkurt se në janar, kërkesat për papunësi ishin më të këqija se sa pritej dhe çmimet u rritën në sektorin e prodhimit.
Çfarë do të thotë stagflacioni për investitorët?
Gjatë stagflacionit të viteve 1970, si aksionet ashtu edhe obligacionet pësuan goditje. Indeksi S&P 500 ra me 48% nga janari 1973 deri në dhjetor 1974 dhe nuk u rikuperua plotësisht deri në vitet 1980, pasi rritja e fitimeve vonoi. Obligacionet ranë gjithashtu sepse pagesat e tyre të rregullta, fikse për investitorët u gërryen nga inflacioni.
Investimet për të përballuar stagflacionin përfshijnë investime të mbrojtura nga inflacioni si obligacionet TIP të qeverisë së SHBA-së dhe kompanitë e burimeve natyrore, si nafta, gazi e mineralet.
Si luftohet deflacioni?
Nuk ka një konsensus të qartë se përse përfundoi stagflacioni dhe cilat veprime të qeverisë ishin në të vërtetë efektive në adresimin e problemit, pasi shumë vlerësime ndjekin paragjykimet ideologjike të komentuesve.
Ndërsa rritja ekonomike u rikuperua në fund të viteve 1970, fitimet e çmimeve mbetën më të shpejta se mesatarja deri në të ashtuquajturën tronditje “Volcker” të viteve 1979-1981, kur rezerva federale rriti gradualisht normën bazë deri në 19.1% në qershor 1981. Kjo rriti papunësinë në një kulm prej 10.2%, por uli Indeksin e Çmimeve të Konsumit në 10.8%.
Një arsye pse një përsëritje e plotë e stagflacionit të viteve 1970 nuk ka gjasa të ndodhë në SHBA është fakti që vendi nuk ka më një lëvizje të fortë punëtore. Sindikatat atëherë ishin mjaft të forta për të kërkuar rritje të pagave që përputheshin me inflacionin. Kompanitë do të rrisnin çmimet e tyre për të mbuluar kostot e rritura, duke krijuar një cikël të rritjes së pagave dhe çmimeve.
Sondazh
Sa shpenzojnë shqiptarët për arsim në vit? Rreth 290 milionë euro në total. Pesha e grupit në konsum, rreth 3.5%
Në Shqipëri, shpenzimet për arsim janë një pjesë e rëndësishme e buxhetit familjar dhe kombëtar. Sipas të dhënave të fundit, fondet e parashikuara për......
Arsimi shqiptar përballë sfidave, Kaptelli: Rritje pagash! - Rama: Paga mesatare e mësuesve do jetë përtej 1 mijë eurove
Shqipëria ka bërë progres të ndjeshëm për sa i përket agjendës së integrimit në Bashkimin Evropian. Si pjesë e rëndësishme e zhvillimit të vendit, arsimi......
Rrugë të reja në Alpet e Shqipërisë - BERZH hap tenderin, përmirësim i aksesueshmërisë dhe infrastrukturës së turizimit të aventurës
Përmirësimi i aksesueshmërisë dhe infrastrukturës së turizimit të aventurës në Alpet e Shqipërisë”. Ky është investimi që parashikohet të kryhet në veri të......
MUSIAD Albania, forcohen marrëdhëniet tregtare Shqipëri-Turqi - Muhammet Işler: Bashkëpunimi i anëtarëve të MUSIAD, do të hedhë hapa të sigurt në fushën e tregtisë mes dy vendeve
Në kuadër të muajit të madhërishëm të Ramazanit, MUSIAD Albania shtron iftarin e parë, si një paraardhës i organizimit më të madh të forumit të biznesit i......
Fleta e votimit “gjigande” për zgjedhjet e 11 majit - Celibashi: KQZ është e papërgatitur nëse 25 subjekte sjellin kandidatë
Për zgjedhjet parlamentare të 11 majit, fleta e votimit do të jetë gjigande. Ndryshe nga zgjedhjer parlamentare të vitit 2021, kandidatët nuk do të jenë me......
BE vonon shkëputjen nga energjia ruse - Blloku, në pritje të një marrëveshjeje SHBA-Rusi për Ukrainën
Bashkimi Evropian do të shtyjë propozimin e shumëpritur për t'u dhënë fund lëndëve djegëse fosile dhe teknologjisë bërthamore të Moskës. Kjo vjen ndërsa......
Kanabisi në Shqipëri, shtrihet në 10 zona kadastrale - Përjashtohet Korça dhe Myzeqeja, cilat janë kriteret për kultivim
Qeveria ka miratuar zonat kadastrale në të cilat lejohet kultivimi i bimës së kanabisit për qëllime industriale. Vendimi i cili i hap rrugë kultivimit të......
Sa nxënës ka për një mësues në Shqipëri? Raporti në rënie për shkollat publike, por rritet për ato private
Në vitet e fundit, Shqipëria po përballet me një sfidë të rëndësishme në sistemin arsimor, rënien e numrit të nxënësve në shkolla. Sipas të dhënave të......
