Ekonomia e Europës përballet me një udhëtim me ‘gunga’ në 2025. Cilat janë 5 fushat kryesore në fokus?
Midis trazirave politike, disa të dhënave të dobëta ekonomike dhe paralajmërimeve për mungesën e potencialit të saj të rritjes, Europa pati një vit të vështirë. Megjithatë, në mes të një perspektive të dobët, analistët thonë se mund të ketë disa pika të ndritshme për t'u parë në vitin 2025. Rritja ekonomike në Europë nuk pritet të rritet së shpejti, me Bankën Qendrore Europiane javën e kaluar duke ulur parashikimin e saj të rritjes për vitin 2025 në 1.1%. Ndërkohë, presidentja e BQE-së, Christine Lagarde, tha se rreziqet ndaj rritjes “mbeten të anuar në kahun poshtë”.
Kjo vjen pasi PBB-ja pritet të zgjerohet me 0.8% në zonën e euros këtë vit, që është një përmirësim nga norma vjetore e rritjes së vitit 2023 prej 0.4%, por shumë larg nga 3.4% e vitit 2022. Në krahasim, zyrtarët amerikanë presin rritje prej 2.7% këtë vit. Inflacioni i Eurozonës është gjithashtu në fokus pasi u zhyt për pak kohë nën objektivin e BQE-së në vjeshtë në 1.8%, por u rrit përsëri mbi objektivin prej 2% në nëntor. Ndërsa investitorët dhe ekonomistët përpiqen të deshifrojnë se çfarë do të ndodhë më pas për rajonin, këtu janë pesë gjërat kryesore që ata po shikojnë ndërsa peshojnë perspektivat e Europës për vitin 2025.
1. Politika monetare
Politikëbërësit në Bankën Qendrore Europiane njoftuan uljen e tyre të katërt dhe të fundit të normës për vitin të enjten e kaluar. Tregjet po vlerësojnë një ulje tjetër prej 25 pikësh kur Këshilli Drejtues i BQE-së merr vendimin e parë të politikës në vitin 2025, sipas të dhënave të shkëmbimit të indeksit brenda natës. Për Kallum Pickering, kryeekonomist në bankën e investimeve Peel Hunt, kjo nuk po shkon aq larg sa duhet. "Logjika ekonomike argumenton për lëvizjet me 50 pikë bazë, [por] nuk mendoj se ato do të shkojnë për 50 pikë bazë," tha ai.
“Më duket shumë i ashpër toni i BQE-së,” shtoi Pickering, duke shpjeguar se çështjet ekonomike të Europës ishin zhvendosur nga goditjet e ofertës në problemet e kërkesës, duke e bërë të dyshimtë se inflacioni do të ishte ende “i ngjitur” pas gjashtë muajsh. Të dhënat e shkëmbimit të indeksit sugjerojnë se, si Pickering, shumica e tregtarëve presin që norma bazë e BQE-së aktualisht në 3% të reduktohet në 2% deri në mesin e vitit 2025, me disa që parashikojnë ulje të mëtejshme në gjysmën e dytë të vitit.
Në një shënim për klientët në fund të nëntorit, analistët në Bank of America deklaruan 2025 "viti kur norma e politikës [e BQE] shkon nën 2%. "Një normë [objektivi i depozitave] prej 1% është lehtësisht e mendueshme," shtuan ata.
2. Kriza e besimit
Një konsumator i kujdesshëm është ndër erërat e shumta me të cilat përballet Europa këtë vit. Në një vlerësim të shpejtë për nëntorin, Komisioni Europian zbuloi se besimi i konsumatorëve ra me 1.2 pikë përqindjeje nga viti në vit në zonën e euros. Ndërkohë, treguesi i ndjenjës ekonomike të Komisionit Evropian, një rezultat besimi i nxjerrë nga anketat e bizneseve dhe konsumatorëve, megjithëse i qëndrueshëm, ka mbetur nën mesataren e tij afatgjatë gjatë gjithë vitit dhe aktualisht është pak më i ulët se ku përfundoi 2023.
Megjithatë, Sylvain Broyer, kryeekonomist EMEA në S&P Global Ratings, tha se ndryshimet e politikës monetare në Europë mund të ndihmojnë në rritjen e niveleve të vonuara të besimit. "Ne mendojmë se BQE është në një pozicion për të përshpejtuar uljet e normave, gjë që mund të ndihmojë [rritje] sepse besimi është ende i ulët pavarësisht rimëkëmbjes së vazhdueshme ekonomike," tha Broyer, i cili është një anëtar i "këshillit hije" të ekonomistëve të BQE-së javën e kaluar.
“Politika fiskale ka qenë kufizuese gjatë dy viteve të fundit, nëse shtoni politikën monetare kufizuese, të dy këmbët e përzierjes së politikave në Europë kanë qenë kufizuese nëse e ndryshojmë pak atë për 2025-ën që mund të ndihmojë përfundimisht.”
3. Performanca periferike
Chris Watling, CEO dhe shefi strateg i tregut në Longview Economics, theksoi një divergjencë midis ekonomive evropiane, me një pjesë të vogël të vendeve evropiane që do të shohin që fati i tyre ekonomik të kthehet. "Në një këndvështrim prej dy deri në tre vjet, Evropa do të ketë disa kohë të mira," tha Watling në fillim të këtij muaji. "Unë mendoj se Europa Jugore është vërtet emocionuese, është rikthimi i PIIGS."
Akronimi PIIGS i referohet Portugalisë, Italisë, Irlandës, Greqisë dhe Spanjës, secila prej të cilave historikisht është konsideruar e pambrojtur ndaj paqëndrueshmërisë ekonomike dhe krizave. Komisioni Evropian pret që PBB-ja e vendit të rritet me 3% këtë vit dhe 2.3% në 2025, ndërsa OECD pret që Spanja të shohë rritjen e tretë më të fortë nga të gjitha vendet e OECD këtë vit. Ndërkohë, rritja ekonomike greke pritet të arrijë në 2.1% në 2024 dhe 2.3% në 2025.
Megjithatë, optimizmi i Watling për këto vende vjen pavarësisht një paralajmërimi se tregjet financiare të Europës mund të "luftojnë" në gjashtë muajt e parë të 2025-ës. “Gjëja më e mirë për të pasur një çarje në tregje në gjysmën e parë është se inkurajon bankat qendrore në mbarë botën të ulin më shumë normat dhe na jep atë ripërshpejtim të ekonomisë globale në fund të vitit të ardhshëm në 2026,” tha ai.
4. Tarifat
Edhe pse disa lajme të mira mund të jenë në horizont për Europën, një presidencë e dytë e Trump dhe tarifat që mund të vijnë me të ka potencialin të krijojë pengesa të reja. Kërcënimet e Presidentit të sapozgjedhur Donald Trump për të vendosur tarifa 10% deri në 20% për të gjitha importet e SHBA-së kanë ndezur pasiguri në të gjithë firmat evropiane dhe kanë çuar në pyetje se si rajoni mund të përgjigjet.
Në raportin e saj European Road Ahead, Citi tha se një tarifë prej 10% mund të ulë GDP-në e BE-së me 0.3% deri në vitin 2026, "ndërsa një luftë e re tregtare SHBA-Kinë mund të dyfishojë dëmin në vendet e ekspozuara si Gjermania". “Ne mendojmë se hakmarrja e ngjashme nuk ka gjasa, gjë që do ta bënte këtë një goditje deflacioniste, por fragmentimi global do të dëmtojë Europën e varur nga tregtia në afat të gjatë,” shtuan analistët.
Janet Mui, kreu i analizës së tregut në menaxherin e pasurisë RBC Brewin Dolphin, tha se tarifat ka të ngjarë të përdoren si një mjet negocimi nga administrata e ardhshme e SHBA. “Tarifa është sigurisht një kërcënim kyç. Por ndoshta është një supozim i arsyeshëm që Trump nuk i shkon deri në fund kërcënimet e tij”, shtoi ajo.
5. Paqëndrueshmëria politike
Europa po përballet gjithashtu me pasiguri politike brenda kufijve të saj, me dy nga ekonomitë më të mëdha të rajonit, Francën dhe Gjermaninë, në grahmat e trazirave politike. Ish-kryeministri francez Michel Barnier u rrëzua dhe u zëvendësua në fillim të këtij muaji, ndërsa kancelari gjerman Olaf Scholz humbi një votëbesimi të hënën, duke i hapur rrugën zgjedhjeve në fillim të vitit të ardhshëm. "Mendojeni [Europën] si një sufle, dhe pjesa në rritje e sufles ishte gjithmonë Franca dhe Gjermania, dhe kjo është shembur me të vërtetë në stanjacion dhe paralizë," tha në fillim të këtij muaji David Roche, një strateg në Quantum Strategy. “Bërthama e Europës [duket] tepër e keqe ekonomikisht dhe politikisht, dhe mendoj se tregjet përfundimisht do ta reflektojnë këtë.”
Maximilian Uleer, kreu i strategjisë europiane të kapitalit dhe ndër-aseteve në Deutsche Bank, tha se pasiguria politike në Gjermani në fakt mund të nxisë një kthesë në ekonominë e lëkundur të vendit, megjithatë. "Gjermania njihet për stabilitetin e saj politik, ka pasur vetëm dy raste të shpërbërjes së koalicionit në historinë e fundit," tha ai në një shënim të 16 dhjetorit drejtuar klientëve. “Të dyja herët, Gjermania po përballej me një recesion, futi reforma dhe u rishfaq më e fortë… Mos e nënvlerësoni kapacitetin e Gjermanisë për të ndryshuar.”
Sondazh
“BE duhet të jetë pragmatiste ndaj Trump” - Meloni thekson nevojën për bashkëpunim për të shmangur luftën tregtare
Kryeministrja italiane Giorgia Meloni u shpreh se Bashkimi Evropian duhet të ketë një qasje pragmatike me administratën e ardhshme të Trump, që të......
Si përcaktohet referenca e çmimit të banesave? - Demirxhiu: Faktorët janë nga mesatarja e shitjeve. Të indeksohen çdo vit
Pak ditë më parë Ministria e Ekonomisë, Kulturës dhe Inovacionit, publikoi në Fletoren Zyrtare, çmimet e reja mesatare të shit-blerjeve të banesave në......
Nissan dhe Honda, pranë “shkrirjes” - Bashkimi i kompanive synon të forcojë pozitën e tyre në tregun global
Prodhuesit japonezë të makinave Honda dhe Nissan janë në bisedime për të thelluar lidhjet, duke përfshirë një bashkim të mundshëm, pasi sfidat nga Tesla dhe......
Treni Tiranë-Durrës, mbyllen 80% e punimeve - Pritet nisja e ndërtimit të 10 stacioneve të rinj, operative në vitin 2026
Teksa një sërë projektesh hekurudhore janë në zhvillim, linja Tiranë – Durrës dhe degëzimi i ri drejt aeroportit të Rinasit do të jetë e para që do të......
“Ndryshimet në ligj na cënojnë pavarësinë” - Përmbaruesit privatë: Shton kompetencat e Ministrisë për masa disiplinore
Një grup përmbaruesish gjyqësorë privat kanë kundërshtuar ndryshimet që Ministria e Drejtësisë ka planifikuar t'i bëjë ligjit aktual. Gjatë procesit të......
Marrëveshje me BE për Sigurinë dhe Mbrojtjen - Kallas: Shqipëria do të jetë pjesë e të gjitha këtyre tavolinave të rëndësishme
Shqipëria dhe Bashkimi Europian kanë nëshkruar këtë të mërkurë marrëveshjen e partneritetit të Sigurisë dhe të Mbrojtjes. Dokumenti i Partneritetit me BE, u......
Planet për të “shpëtuar” Gjermaninë - Partitë kryesore prezantojnë propozimet e tyre për të nxitur ekonominë
Partitë kryesore politike të Gjermanisë prezantuan planet e tyre konkurruese për nxjerrjen e ekonomisë më të madhe të Evropës nga kjo situatë, ndërsa fushata......
Rekordi i ndërtimit, 5-fishohen të ardhurat nga taksat lokale - Bashkitë fitojnë 80 milionë euro shtesë gjatë këtij viti, tejkalohet plani
Në 10 muaj pushteti vendor ka mbledhur 27.4 miliardë lekë apo 278 milionë euro vetëm nga taksat lokale, përjashtuar këtu taksën mbi pronën. Të dhënat e......
