E pavërteta e nitrateve tek perimet!
Shumë njerëz janë mësuar tashmë me aparate të vogla shtëpiake dhe të besueshme që bëjnë matje të sakta për funksionet jetike si ato të sheqerit në gjak, tensionit të zemrës apo enëve të gjakut, temperaturës etj. Nga ana tjetër ka shumë aparate të cilat nuk arrijnë të kryejnë atë gjë për të cilën janë disenjuar apo menduar, dhe shpesh me dashje apo pa dashje janë thjesht mashtrime dhe përfitime parash në mënyrë jo të drejtë.
Në shumicën e rasteve nuk janë të dëmshme, por jo rrallë shkaktojnë dhe dëme, sidomos indirekt. P.sh. i mbani mend magnetet që drejtonin e rafinonin naftën në tubat e linjat e injektorëve të makinave? U zhdukën magnetet e lopëve për ca kohë dhe u vendosen në barkun e makinave sepse makina do harxhonte më pak karburant, sipas atyre që shisnin paisje me magnete! Nitratet dhe nitritet në ushqime, në ujëra, etj. në mënyrë shkencore maten në disa mënyra, ndoshta më e sakta me anë të spektrometrisë, ose në gjuhë popullore me dritëmetër, mbasi mostra është përgatitur më parë me metoda kimike të cilat e bëjnë të përshtatshme për t’u matur.
Nuk ka asnjë institucion, asnjë laborator, asnjë kompani, që bën matje me standarte shkencore që të ofrojë një aparat xhepi të cilin ti e ngul në ushqime sa herë të duash dhe të nxjerr një rezultat që tregon sa i mirë apo sa i keq është ushqimi. Sepse matja është proces krahasimi, njësia matëse si metër, kg, amper, volt, etj. kundrejt asaj që do të matësh. Për këtë, që aparatet të jenë të sakta duhet edhe të kalibrohen vazhdimisht dhe të testohen që i kanë kushtet të masin atë që duhet të masin. Një kandar pazari nuk mund të përdoret në farmaci, në farmaci n.q.s. nuk e rikalibron vazhdimisht peshoren nuk mund të peshosh përbërësit e ilaçeve, përndryshe i helmon njerëzit ose nuk japin efekt. Madje peshorja e farmacisë duhet e mbyllur sepse dhe lëvizjet e ajrit ndikojnë.
Aparati i xhepit apo i dorës që përdoret në shtëpi dhe “mat” nitratet në ushqime nuk mat nitratet, por mat rezistencën ose rrymën elektrike që kalon midis dy elektrodave që ngulen në kungull apo sallam dhe këtë e krahason me një tabelë që ai ka në memorie, se si ajo i korrespondon një sasije të caktuar nitrati në atë lloj fruti apo zarzavati. Përbërja kimike e frutave, ushqimit është komplekse dhe ndryshon në varësi të pjekjes, varitetetit, temperaturës, ruatjes dhe të gjitha këto ndikojnë në rezistencën elektrike që ka objekti. Ajo tabela e referencës së aparatit është bërë në kushte laboratori ose e krijuar indirect, duke ju referuar vlerave spektrometrike të laboratorit. Por matja në shtëpi nuk merr parasysh se p.sh. një shalqi i mbajtur në 4 gradë celsius në frigorifer a do të japë vlera të tjera elektrike të joneve të nitratit nga një shalqi i mbajtur në 30 gradë celsius në diell, e me rradhë. Për më tej është dhe një referencë minimale shumë e përgjithshme.
Është sikur pyesim dikë - sa larg është filan vend? dhe ai të thotë - vetëm 5 minuta. Por, kjo distancë e gjykuar 5 minuta nga dikush, për një vrapues është 2 minuta, për një breshkë dy orë! Nëse terreni është i sheshtë distanca 5 minuta i takon të jetë 500 metra, por nëse terreni është malor mund të jetë edhe 1 kilometër. Pra gjithçka varet se çfarë gjëje I referohemi. Prandaj analizat bëhen në laboratorë, me paisje të çertifikuara nga laboratorë, që jo vetëm kripa në gjellë të mos jetë me okë, por të jetë sa duhet, por të na tregojë sakte çfarë është ai 5 minutëshi. Aparatet e nitrateve janë ato që janë. Ata që i shesin madje thonë se masin dhe rrezatimin bërthamor që t’a bëjnë mjetin më të besueshëm. Por mos harroni shume blenë magnete stomaku lopësh se mendonin se do ju bënte punën e një rafinerie nafte te tubi karburantit!
Problemi qëndron në atë që analizat e shtëpisë me ‘kandar test’ duhet t’i nxjerrim në shesh, në pazar apo të kërkojmë që të bëhen nga ato që kanë kompetencën dhe standartet e duhura për ta bërë këtë. Kjo duhet bërë para se të thuhet se të tjerët po na shesin sapun për djathë, po na helmojnë, se kështu ma thotë kandari? Duke u kthyer në fillim: aparatet e sheqerit, diabetit, tensionit janë të çertifikuara, të njohura nga institucionet, standartet, legjislacioni e rregullat e BE. Ne ata i besojmë, ama kur shohim vlera të rrezikshme, shkojmë tek mjeku!
Sondazh
Eurozona sheh rënie në fushën e ndërtimit pasi kërkesa vijon të mbetet e dobët!
Edel Strazimiri / SCAN Industria e ndërtimit në eurozonë po vuan nga kërkesa e dobët që ka çuar në një sërë humbjesh të vendeve të punës dhe masa për......
“Bindni emigrantët që të rikthehen!” - Banka Botërore: Potencial për zhvillimin e teknologjisë në vend
Ledina Elezi/SCAN Profesionistët le të largohen, por nxitini më pas që të rikthehen, me qëllim që dijet e marra nga shtetet e huaja t'i zbatojnë në......
Organizohet për të tretin vit Panairi i Librit në Green Coast - Pjesëmarrje e lartë nga pushues vendas dhe të huaj
Adelina Onuzi/ SCAN Është organizuar për të tretin vit radhazi Panairi i Librit në Green Coast, në bashkëpunim me shtëpinë botuese “Albas”. Panairi i......
Ofertave turistike më të lira? - 3.63 mln shqiptarë, pushime jashtë vendit në 6 muaj
Hamit Yzeiraj/ Scan Numri i shqiptarëve që kanë zgjedhur të kalojnë pushimet jashtë vendit ka arritur nivele të larta. Sipas Instituit të Statistikave......
ATP miraton 13 dosje të reja aplikimi - Në total, fondi financiar arrin vlerën e 19.4 milionë lekëve
Diamila Leka/ Scan Agjencia e Trajtimit të Pronave ka përfunduar procesin e shqyrtimit administrativ të disa prej aplikimeve për kompesimin 100%......
Kampi i emigrantëve në Gjadër, gati më 1 shtator - “La Repubblica”: Më 20 gusht, testimi nga inxhinierët ushtarakë italianë
Ledina Elezi/SCAN Kampi në Gjadër të Lezhës për pritjen e emigrantëve, të cilët shpëtohen në Detin Mesdhe dhe kërkojnë azil në Itali, pritet të jetë......
Rrugët prioritare që po financohen - Raporti i MIE: Investimet zënë 37% të shpenzimeve kapitale
Ola Mitre /SCAN Investimet në rrugë zënë peshën kryesore të shpenzimeve kapitale në buxhetin e Ministrisë së Infrastruktrës dhe Energjisë, me 37% të......
Qeveria, 16 miliardë lekë borxh të “garantuar” - Tre garanci sovrane për bizneset, dy prej tyre ende aktive
Elisabeta Dosku/SCAN Borxhi i brendshëm i garantuar i qeverisë deri në fund të muajit Mars, regjistrohet në vlerën e afro 16 miliardë lekëve. Të......
